Мый сэтшӧм биосфера?

1. Биосфера вылӧ мортлӧн тӧдчӧм. Мортыд вель дыр пуктӧма асьсӧ «ывлавыв сар» пыдди, ывлавылыс сылы куш вӧдитчантор вӧлі. И со мортуловыслы сэсся лои аддзыны биосфера вылӧ ассьыс тӧдчӧмлысь бӧрдӧдлана результатъяс, ачыс тай сылӧн юкӧн да. Сӧмын торъя пятноясӧн Му вылас кольӧмаӧсь экваторса вӧръяс, саваннаяс, степъяс, паськыд коръя вӧр. Паськалӧмаӧсь овтӧминъяс. Бырӧма уна сикас быдмӧг да пемӧс. Медшӧр мог, коді ӧні сулалӧ мортулов водзын — видзны Му ловъя системаӧн. А медым вӧчны тайӧс, колӧ медводз дугдыны кисьтны ывлавыв комплексъяс.

2. Ноосфера. Биосфералӧн ӧнія форматыс, кӧні мортлӧн вежӧра удж лоӧ сы сӧвмӧмын медыджыд факторӧн, шуӧны ноосфераӧн (элл. «ноос» — вежӧр). 1944ʼ воын В. И. Вернадскӧй ловъя дырйиыс медбӧръя гижӧдас пасйӧма: "Мортуловыс, ставнас босьтӧмӧн, лоӧ зэв ыджыд геология вын. Сы водзын, сы мӧвп да удж водзын югдӧ мог: выль ног тэчны биосферасӧ асшодйӧн мӧвпалысь мортулов (кыдз дзонь ӧтувъялун) интересъяс серти. Биосфералӧн тайӧ выль форматыс, кытчӧ ми, тайӧс казявтӧг, матысмам, и лоӧ ноосфера...".

Юалӧм да удж

1. Мый сэтшӧм ноосфера?
2. Корсьӧй небӧгъясысь да ӧтуввезйысь В. И. Вернадскӧй йылысь материал. Гижӧй неыджыд юӧр (7-10 сёрникузя) тайӧ тӧдчана туялысь йылысь.
3. Мӧвпыштӧй ассьыныд туйдӧдъяс, кыдзи колӧ мортлы кутны асьтӧ, медым лӧсявны ывлавывкӧд.