Африка мутас сертиыс куим мындаöн ыджыдджык Европаысь. Войвывсянь лунвылö сiйö кыссьö 8 сюрс км кузя да пöшти сы мында жö рытывсянь асыввылö.
Экватор вуджö Африкаöс пöшти шöрöдыс: войвыв помыс сылöн – Абьяд нöрыс – сулалö 37-öд параллель вылын войвыв широтаын, а лунвыв помыс – Ем нöрыс – 35 параллельын лунвыв широтаын. Европаысь Африкаöс торйöдöны абу ёна паськыд Мушöр саридз да Гибралтар вис, — медвекньыдiнас пасьтаыс сылöн сöмын 14 км.
Азияысь сiйöс торйöдö векньыдик Гöрд саридз да Баб-эль-Мандеб вис, кодi куим мындаöн сöмын паськыдджык Гибралтар вискысь.
Суэц вуджанiнтi, кöть и кодйöма канал, позьö нуöдны мувыв туйяс тайö му юкöнъяс костын. Саридзвыв туйяс Африкасянь Европаö да Азияö дженьыдöсь да бурöсь, но мукöд му юкöнъяссьыс сiйöс торйöдöны паськыд океанъяс.
Вадоръясыс Африкалöн абу ёна кöджаöсь. Сэнi эм öти ыджыд куръя — Гвинея, но сiйö оз пыдöдз пыр материк пытшкас: тайö куръяыскöд паныд, материк асыввылас, ылöдз петö Сомали кöдж (сiдз шусяна Африкаса сюр).
Мукöд куръяяс да кöджъяс посниöсь. Дiяс Африкаын этша. Рытыввыв вадоръяс пöлöн куйлöны некымын негырысь дi чукöръяс: Азор, Канари, Кабо-Верде дiяс. Африкалöн эм сöмын öти ыджыд дi — Мадагаскар, куйлö Индия океанын, материкысь сiйöс торйöдö паськыд Мозамбик вис.
Африка вадоръясын, кызвынас, абуöсь весиг бухтаяс, Мушöр саридз вадор муясысь öтдор. Океан вадоръяс Африкаын найö тэчасног вöсна омöля сибаланаöсь суднояслы: сэтчö пыр швачкöны гырысь гыяс, кодъяс локтöны ылісянь, восьса океансянь, кöнi век буалöны ыджыд тöвъяс. Гöрд саридзлöн вадоръясыс абу сибыдöсь коралл рифъяс понда; тайö — медшоныд саридз му вылын, да коралл полипъяс сэнi зэв öдйö лэптöны ассьыныс стрöйбаяссö.
Медся тӧдчана портъяс Африкалӧн: войвылын — Алжир, Тунис, Александрия да Порт-Саид, лунвылын — Кейптаун (Капштадт), асыввылын — Занзибар, Занзибар ді материкладор бокас.
Уджъяс карта вылын. Тӧдмалӧй, кутшӧм местаясӧд вуджӧны Африкаӧс войвыв широталӧн 30-ӧд параллель да лунвыв широталӧн 30-ӧд параллель, да кыті вуджӧ экватор; висьталӧй наӧн вомӧналан юяслысь, гӧраяслысь да с. в. нимъяссӧ. Мерайтӧй Африкасӧ рытывсянь асыввылӧдз да войвывсянь лунвылӧдз. Висьталӧй саридзьяс, куръяяс да висъяс, кодъяс кытшалӧны Африкалысь вадоръяссӧ.
Результат теста