Аргентинаса Республика — Лунвыв Америкаын территория серти мӧд канму. Кызвын олысьыс — Европаысь воӧм йӧзлӧн йылӧм, сёрнитӧны испанияса кывйӧн. Индеечьяс тані зэв неыджыд пай. Аргентина — материкас овмӧс боксянь сӧвмӧмджык канмуяс пӧвстын.

Аргентинаса ывлавыв озыр да уна сикас. Войвылас пӧсь югӧръяснас пӧжӧ тропиквывса шонді, а лунвылас зырӧны Антарктикаса йияс. Рытыввылас лымъя йывъясӧн кыпалӧны Андъяс, а асыввылас помтӧм-дортӧм шыльыдінын паськӧдчӧмаӧсь степъяс (пампаяс). Странаыс озыр мупытшса перъянторйӧн. Климатлӧн унапӧлӧслуныс артмӧма сы вӧсна, мый канмуыс куйлӧ куим климат зонаын. Шыльыдінын тшӧкыдакодь дзик виччысьтӧг вежласьӧ поводдяыс. Помкаыс сыын, мый лунвывса кӧдзыд сынӧд паныдасьӧ войвывсянь локтан тропик сынӧдкӧд. Ёна кынтылӧм, буса кос бушков, сувтса зэр да син ни бус лымъялӧм — канмуын пыр овлантор. Андъяссянь лэччысь юяс уна вааӧсь да энергияӧн озырӧсь, а Парана ю — канмуын медшӧр ва туй. Аргентиналӧн озырлуныс — уна пӧлӧс мусина вевттьӧд. Медбура чужтан вынӧн торъялӧны пампаса сьӧд муа кодь да видзвыв мусинъяс. Быдпӧлӧсӧсь канмуын и ывлавыв зонаяс: тропикдорса вӧръяссянь войвылын джынвыйӧ овтӧминӧдз лунвылын. Войвылын юяс пӧлӧн быдмӧны век веж вӧръяс да воска пальмаа расъяс, Андъяссянь матынджык — кос вӧръяс, кӧні меддонаторйӧн лыддьысьӧ кебрачо пу (испанияса ногӧн «жугӧд чер»). Паськыдсьыс-паськыд эрдъяс канмуас босьтӧны васӧд да кос степъяс, турунӧн вевттьӧм джынвыйӧ овтӧминъяс. Тайӧ пемӧс вӧдитан овмӧслы кӧрым база.

Йӧз. XVI нэм заводитчытӧдз Аргентинаын овлӧмаӧсь индееч племяяс. Ӧтияс на пиысь олӧмаӧсь ас му вылынджык, кодйылӧмны кӧтӧдан канаваяс, вӧчлӧмны посъяс, туйяс, тӧдлӧмны кипод удж. Мӧдъяс ӧтлаысь-мӧдлаӧ вешъялігмоз вӧралӧмаӧсь да чери кыйӧмаӧсь, коймӧдъяс вузасьӧмаӧсь куясӧн да дӧраясӧн орчча племяяскӧд. Ӧнія кадӧ индеечьясыд канму 22 провинция пиысь олӧны сӧмын 12-ын. Налы кольӧмны олӧм вылӧ медся шогмытӧм кос районъяс.

Канму олысьяслӧн сюрӧснас лоӧны испанияса колонизаторъяслӧн йылӧмыс. XIX нэм помын да XX нэм медводдза джынйын канмуӧ ӧвмӧдчӧмны Европаса мукӧд войтырысь уна йӧз: итальянеч, прансуз, англичан, немеч, поляк, роч, украинеч кывъяяс.

Пампаын помтӧм-дортӧм паськыдінъяссӧ коркӧ вӧлі овмӧдӧма зэв шоча. Сэтчӧс сиктсаясӧс нимтылӧмны «гаучо»-ӧн. Повтӧм верзьӧмаяс да скӧт видзысьяс, найӧ вӧлявыв пемӧсъясӧс раммӧдігмоз пошти став олӧмнысӧ коллялӧмаӧсь восьса енэж улын. Ӧні гаучоӧн нимтӧны кыдзи верзьӧмӧн скӧт видзысьясӧс, сідз и скӧт кутысь йӧзӧс, кодъяс олӧны неыджыд усадьба-хуторын (ранчо). Аргентинаса войтырлӧн ыджыдкодь пайыс олӧ гырысь вадор каръясын. Буэнос-Айрес юркарын олӧ-вылӧ странаса йӧзлӧн пӧшти джынйыс. Каръяслӧн торъя кварталъясын видзӧны сійӧ канмулысь кыв, традиция да культура, кытысь воисны олысьясыс.