Австралияын олӧ-вылӧ матӧ 25 млн. морт. Унджыкӧн олӧны асыввылын, асыв-лунвылын да мыйтакӧ рытыв-лунвылын. Йӧзыс овмӧдчӧмаӧсь континент доръясас, кӧні ывлавыв гӧгӧртас олӧм вылас бурджык. Австралия пытшкын да войвылын йӧзыс пӧшти абу. Сэні сӧмын вужвойтырыс олӧ.

Ӧнія олысь котыр Австралияын пӧшти ставыс Европаысь (медсясӧ, англичана пӧвстысь) локтӧм йӧзлӧн йылӧмыс.

Вужвойтырсӧ Австралияысь либӧ бырӧдӧма, либӧ зырӧма медся лёк интасъясӧ. Асланыс зоръясӧн, бумерангъясӧн да шыясӧн найӧ абу вермӧмаӧсь водзсасьны лыйсянторъяса европеечьяскӧд.

Ӧні кежлӧ сьӧд австралиечьяс кольӧмны сӧмын 50 сюрс морт гӧгӧр. Кызвыныс уджалӧ батракъясӧн гырысь ыж видзысьяс ордын, а мукӧдыс олӧны местаысь местаӧ ветлігмоз кыйсьӧм помысь. Шыяс да бумерангъяс кианыс кутӧмӧн найӧ ветлӧны тропика вӧръясын да скрэбъясын кенгуру бӧрся, кроликъяс да мукӧд прӧмыс бӧрся: ӧттшӧтш такӧд найӧ чукӧртӧны сёйны позяна вӧлявыв быдмӧгъяс.

Ӧнія кадӧ австралияса вужвойтырлӧн лоины ӧткодь правояс мукӧд олысьяскӧд. И лыдныс налӧн кутіс содны.