Лӧнь океанын, асывланьын да асыв-войланьын Австралиясянь, разі-пели киссьӧма моз зэв уна ді, кодъяс ӧтлаын шусьӧны Океанияӧн. Географическӧя Океания торйӧдсьӧ некымын регион вылӧ: Микронезия (рытыв-войвылын), Маланезия (рытыввыв), и Полинезия (асыввыв); мукӧддырйи торйӧдӧны Выль Зеландия. Океания став діяслӧн ӧтувъя площадьыс — 1,26 млн. кв. км, олысьыс — 10,7 млн. гӧгӧр морт. 

Медся гырысь діяс Океанияын — Выль Гвинея (му вылын ыджда сертиыс мӧд ді), Выль Зеландия, юксьӧ Кук вискӧн кык ыджыд діӧ, да Выль Каледония. Мукӧд діясыс Океаниялӧн кызвыныс зэв посниӧсь да сулалӧны чукӧрӧн-чукӧрӧн (уна дасъясӧн либӧ весиг уна сёясӧн ӧти чукӧрас). Тайӧ ді чукӧръясыс сулалӧны кузь ва ув вывтасъяс вылын (банкаяс вылын), кодъяс (ставныс) кыссьӧны рытыв-войвывсянь асыв-лунвылӧ. Тайӧ вывтасъясыс вежласьӧны (мунӧны сьӧрсьӧн-бӧрсьӧн) джуджыд гуранъясӧн; татшӧм, шуам, джумйыс асыввывланьын Мариана діяссянь (медся джуджыдінъясыс Лӧнь океанас лоӧны Пилиппин діяс дорын — 10 ½ км судтаӧдз).

Кызвын діыс — кораллъясысь; уна діяс атолл формааӧсь (кольча кодьӧсь); сулалӧны найӧ ва ув гӧра йывъяс да гӧра бокъяс вылын. Коралл діясӧн лоӧны, шуам, Маршал діяс, Паумоту (либӧ Увтас діяс), Каролин діяс да уна мукӧд. 

Ни ӧти океанын абу сы мында коралл ді да ва ув коралл риф, кыдзи Лӧнь океанын.

Коралл діяскӧд ӧттшӧтш, Океанияын эм уна вулкан ді; татшӧмӧсь Гавайи діяс, Котыр діяс, Самоа діяс.

Гавайи діяс вылын эм уна гырысь вулкан, шуам, Мауна-Кеа да Мауна-Лоа; Мауна-Лоалӧн ӧти кратерыс (гӧгӧртасыс сылӧн 10 км кузя) — тырӧма лаваӧн; тайӧ лаваыс кынмӧма сӧмын кратер доръясас, а шӧрас — кизьӧр — дон лава тыяс; сэні лаваыс то кайлӧмӧн, то лэччӧмӧн помала пуӧ.

Войвыв ді вылас Выль Зеландияын эмӧсь уна вулканъяс (и ловъяяс и кусӧмъяс).

Тайӧ діыс артмӧма потласьӧм гӧра массивъясысь. Потасъяссьыс кайӧны вулканӧн ыльӧбтанторъяс. Зэв уна пӧсь ключьясӧн, гейзеръясӧн, пӧсь тыясӧн, няйт вулканъясӧн да пӧсь ваа известка ваннаясӧн (серпас, 228 лб.) Выль Зеландия панйӧ не сӧмын Исландияӧс, но и Войвыв Америкаӧс.

Лунвыв діыс Выль Зеландияын, а сідзжӧ Выль Каледония да Выль Гвинея материк тэчасаӧсь; важӧн найӧ, тыдалӧ, вӧлӧмась ӧти материк помын Австралиякӧд. Тайӧ діяс вылас кыпӧдчӧны джуджыд гӧра мусюръяс. Выль Зеландияын гӧраясыс вевттьысьӧмаӧсь нэмӧвӧйя лымйӧн да кыссян йиясӧн, шуӧны найӧс Лунвыв Альпъясӧн (гӧра йылыс налӧн — Кук гӧра — кайӧ 3 ½ км судтаӧдз). Выль Зеландияын енэжва усьӧ Альпъясын дорысь ёна унджык, да лым визьыс тані куйлӧ улынджык — 1800 м судтаын; зэв гырысь кыссян йияс тыртӧны лайковъяс да лэччӧны 700 м судтаӧдз — ёна улӧджык Альпъясын серти. Йизьылан кадӧ найӧ лэччылісны саридз тшупӧдӧдз да кодйисны джуджыд гуранъяс — ӧнія фиордъяс.

Климат Океанияын быдлаын тропикса да ещӧ и саридздорса, во гӧгӧр пыр ӧткодь шоныд (21-сянь 26°-ӧдз), лун да вой, тӧв да гожӧм сэні зэв омӧля торъялӧны; да и миян кодь тӧлыс тані ньӧти оз овлы, во гӧгӧр сулалӧ гожӧм, но саридз бризъяс вӧсна вывті жар оз овлы.

Паськыд океан оз лэдз сынӧдлы ни вывті ёна шонавны, ни ёна кӧдзавны. Тшӧкыда овлӧны шливган зэръяс, но регыд кобӧны; тайӧ зэръясыс дӧза кӧдзыдӧсь, — полинезиечьяс кор кынмасны зэр улас, пырӧны шонтысьны саридз ваас. Во гӧгӧр Океанияын пӧльтӧны пассатъяс — асыв-войсянь да асыв-лунсянь, кодъяс ӧтлаасьӧны экватор дорын. Пыр ӧткодь шоныдыс, а сідз жӧ васӧд сынӧдыс лёка мӧрччӧны тані дыр олысь европеечьяслы — унзільмӧдӧны да физиологически омӧльтчӧдӧны.

Зэв лёкторйӧн Океанияын лоӧны тропикса ураганъяс; торъя нин тшӧкыда найӧ овлӧны Лӧнь океан рытыввылын, кӧні экваторсай визувсянь заводитчӧ Куро-Сиво визув. Найӧ лэптӧны океанын зэв гырысь гыяс, кодъяс кайӧны атоллъяс вылӧ, жугӧдӧны, пальмаяса да нянь пуяса садъяс, а сідз жӧ полинезиечьяслысь кокньыдик керкаяссӧ. Татшӧм ураганъяс бӧрын діяс вылын олысьяс кольӧны юр сюянінтӧг да сёянтӧг, сы понда найӧ унаысь дзикӧдз эновтӧны посньыдик діяссӧ.

Быдмӧгъясӧн да пемӧсъясӧн Океания рытыввылас бура озыр, но кымын водзӧ асывланьӧ, сымын гӧльджык.

Выль Гвинея вылын быдмӧны тропикса вӧръяс, сэні олӧ уна пемӧс, торъя нин зептаяс, да быдсяма лэбачьяс (райса да мукӧд). Выль Зеландия эжсьӧма тропикувса век веж вӧръясӧн, но пемӧсыс сэні этша (сэні эм бордтӧм лэбач — киви-киви). Океаншӧрса діяс вылын ас кежысь быдмантор пӧшти нач абу; пемӧсъясӧн найӧ сідз жӧ зэв гӧльӧсь: нёньӧдчан пемӧсъяс пӧвстысь сэні паныдасьлӧны сӧмын нярбордъя шыръяс. 

Сы пыдди океаныс пемӧсъясӧн зэв озыр, торъя нин коралл діяс дорын; тані югыдлӧз сӧдз ваын зэв бура тыдалӧны полипъяслӧн стрӧйбаяс; на костын ветлӧны, дзирдалӧны сюрсъясӧн быдсяма черияс да саридз кодзувъяс, пыдӧсас кыскасьӧны саридз измышкаяс, ракъяс, нидзувъяс, куйлӧны вӧсьӧ ракпаньяс. Ва весьтас лэбалӧны саридз пӧткаяс.

Медшӧр быдтанторъяс Океанияын — кокос пальма да нянь пу.

Кокос пальмасӧ вӧдитӧны став ді вылас, весиг атоллъяс вылын, кӧні муыс пӧшти абу да гӧрйӧн уджавны оз позь. Сійӧ сетӧ дівывса олысьяслы и сёян, и паськӧм, и оланін. Копра — кокос ӧреклӧн вундалӧм да косьтӧм небыдіныс — медшӧр петкӧдантор Океанияысь; сэтысь перйӧны вый, коді мунӧ майтӧг да маргарин вӧчӧм вылӧ. Нянь пу вайӧ юр ыджда плодъяс; куим татшӧм пу вермӧны вердны ӧти мортӧс во гӧгӧр.

Бӧръя кадӧ Океанияын гырысьджык діяс вылын вӧдитӧны сакара тростник, торъя нин Гавайи діяс вылын, а сідзжӧ хлопок да бананъяс.

Гортса пемӧсъяс пытшкысь европеечьяс вотӧдз Океанияын олысьяслӧн вӧліны сӧмын курӧгъяс, порсьяс да понъяс, да и найӧ эз быд ді вылын.

Европеечьяс вайӧмаӧсь Океания діяс вылӧ ассьыныс став гортса пемӧссӧ; торъя нин ёна ӧні паськалісны найӧ Выль Зеландия пӧскӧтинаяс вылын. Сэні вӧдитӧны миллионъясӧн ыжъясӧс; скӧт видзӧм — медшӧр удж сэтчӧс олысьяслӧн, а вурун — медшӧр петкӧдантор.

Океания діяс куйлӧны Азия да Австралия вадоръяссянь Америка вадоръясӧ мунан туй вылын. Уна ді на пӧвстысь лоӧ тӧдчана станцияясӧн саридз туйяс вылын. Сэні паракодъяс босьтӧны шом да мусир; сэні жӧ кыпӧдалӧма радиостанцияяс, кодъяс кутӧны йитӧд мунысь суднояскӧд.