Австралияӧс аддзӧмаӧсь да восьтӧмаӧсь европеечьяс став мукӧд му юкӧнъяс бӧрын, не кӧ лыддьыны Антарктидаӧс, кодӧс восьтӧмны сёрӧнджык на.

Медвойдӧр му гӧгӧр ветлігтырйи Магеллан (1521-ӧд воӧ) аддзӧма аслас туй вылын Австралиялысь Марианна діяс. Сы бӧрын европаса саридзвуджысьяс аддзӧмны (восьтісны) Выль Гвинея.

Самӧй Австралия материксӧ восьтӧмны ХVII нэм пуксигӧн голландецъяс. Асланыс Малайя архипелагвывса колонияяс гӧгӧр уялігӧн найӧ виччысьтӧг веськалісны материк дорӧ. Голландеч Тасман кытшовтӧма Австралияӧс лунвывсянь да аддзӧма туй вывсьыс ді, кодӧс шуасны сы нимӧн — Тасмания. Тайӧ дісӧ Тасман чайтлӧма материк лунвыв помӧн да муніс водзӧ асыввылӧ; сэні сійӧ восьтіс Выль Зеландия да уна мукӧд діяс Лӧнь океан вылысь. 

Но тайӧ восьтӧмъяс йывсьыс дыр нинӧм эз кывлыны Европаын, да XVIII нэм помын англияса саридзвуджысь Кук восьтӧма Австралияӧс мӧдысь. Лӧнь океан вывті уялігӧн, сійӧ аддзӧма Австралия материклысь асыввыв берегсӧ. Бӧрынджык сійӧ нӧшта на кыкысь ветлас Лӧнь океан кузя да восьтас діяс: Выль Каледония, Гавайи діяс да уна мукӧд ді. Гавайи діяс вылын Кукӧс и виӧмаӧсь сэтчӧс олысьясыс. Кук ветлӧмъяс бӧрын англияса веськӧдлысь котыр кутас мӧдӧдны Австралияӧ мыжмӧм йӧзӧс, сэсся англичана пондасны и асьныс мунны сэтчӧ да регыдӧн тӧдмаласны сылысь став вадор интасъяссӧ. Сӧмын пытшкӧсса мутасъясыс дыр кольлӧмаӧсь тӧдмавтӧмӧсь. Найӧс вӧлі тӧдмалӧма сӧмын ХIХ нэмын, сэні уна ветлысь-мунысьыс кулӧма тшыгла. 

Австралия діясысь медсьӧкыд вӧлі тӧдмавны Выль Гвинеяӧс. Сійӧс тӧдмалӧмын ыджыд удж вӧчӧма роч ветлысь-мунысь Миклуха-Маклай, коді дыр олӧма папуасъяс пӧвстын.