Австралияса Ӧтув (7,6 млн. кв. км, 6 млн. олысь) — доминион Англиялӧн, босьтӧ став Австралия материксӧ да Тасмания ді.

Вылыс сертиыс Австралия — неджуджыд тшӧтшкӧс вывтас, асыввыв да рытыввыв доръясас вылынджык. Асыв-лунвывті мунӧны шӧр джуджыд гӧраяс — Австралияса Альпъяс. Климат Австралиялӧн вывті этша енэжваяса, кос. Шӧр Австралияын эм уна джынвыйӧ да тыр овтӧминъяс. Видз-му овмӧслы туйӧны сӧмын асыввыв да асыв-лунвыв вадоръяс. Австралияса юяс визувтӧны сӧмын зэра кадын, бӧрас косьмӧны. Эм сӧмын ӧти косьмывтӧм ю — Муррей. Австралия озыр мупытшса перъянторъясӧн: зарниӧн, эзысьӧн да из шомӧн.

Австралияын овмӧдчисны Англияысь локтӧм йӧз ХІХ нэм мӧд джынйын. Сэтчӧс олысьясӧс (сьӧд расаа) вӧлі пӧшти помӧдз бырӧдӧма. Олысьыс зэв шоч (1 мортысь этша 1 кв. км вылӧ); ⅔ олысьыс олӧ асыв-лунвылын. Медыджыд каръяс: Сидней да Мельбурн (1 млн. олысьӧн).

Австралия экономикаын медводдза местаын лоӧ видз-му овмӧс. Гырысь фермер-кулак овмӧсъяс уджалӧны меда уджӧн, продукциясӧ петкӧдӧны суйӧр сайӧ. Видз-му овмӧсса медшӧр культура — шобді; шобді петкӧдӧмын Австралия кризис водзвылын сулавліс нёльӧд местаын — САСШ, Канада да Аргентина бӧрын. Вывті ыджыд роль ворсӧ скӧт видзӧм, тані Австралия сулалӧ мӧд местаын — Аргентина бӧрын. Торъя нин паськалӧма ыж видзӧм (медводдза местаын ыж лыд серти, вурун да ыж яй петкӧдӧм серти). Паськалӧма сідзжӧ и йӧла овмӧс.

Индустрия юкӧнъясысь паськалӧма зарни да эзысь перйӧм, из шом перйӧм; обрабатывайтанысь — сёян-юан дасьтан, кысян да пуысь кӧлуй вӧчан.

Австралияса видз-му овмӧсын да индустрияын эм ыджыд пролетариат прослойка.

Мирса кризис Австралияын ёна кучкис кыдзи видз-му овмӧслы, — вурун вылӧ да шобді вылӧ донъяс усины 60 прӧчентысь уна, фермеръяс массаясӧн рӧзӧритчисны, сідзжӧ и индустриялы, — ⅓ пролетариатыс коли уджтӧм, уджалан гӧгӧртасъяс ёна лёкмисны. Бӧръя воясӧ Австралияын ёсьмӧ классъяс костса тыш.