Ті тӧдмаланныд:
* Кыдзи торъялӧны Океанияса діяс артмӧм сертиныс.
* Мыйла діяс вылын органика мирыс буретш татшӧм
* Кутшӧм ывлавыв озырлунъяс эмӧсь Океанияын

Діяс вылын ывлавылыс сӧвмӧ материкъясысь торйӧн, сы вӧсна тані артмӧны аслыснога океаншӧрса ывлавыв комплексъяс. Океаниясӧ традиция серти торйӧдӧны некымын юкӧн вылӧ: Меланезия, Микронезия да Полинезия. Тайӧ йитчӧма вужвойтыр овмӧдчан историякӧд.

Мувыв куйланін. Океанияса діяс сявкнитчӧмаӧсь моз паськыд мутасын в. ш. 28° да л. ш. 52° костын, а. д. 130° да р. д. 105° костын, Войвыв мусярджынса тропикув широтаяссянь Лунвыв мусярджынса шӧркоддьӧм широтаясӧдз. Унджык ді чукӧрмӧма архипелагъясӧ. Татшӧм куйланног ворсӧ тӧдчана роль дівывса вӧр-ва олӧмын.

Геология тэчас да рельеф. Океания рытыввыв юкӧнса діяс водзӧдӧны Евразияса ді мегыръяссӧ, кодъяс артмӧмаӧсь литосфера плитаяс йитвежын. Татшӧминас векджык петкӧдчӧны ӧнія кадся гӧра артмӧм, вына мувӧрӧмъяс да зіля вулканасьӧм. Медъёна торъялӧны ыдждананыс Выль Зеландия да Выль Гвинея — Му шарса медджуджыд ді.

Океания шӧр да асыввыв юкӧнъясын діясыс вулкан либӧ кораллъяс  помысь артмӧмаӧсь. Вулкана діяс пукалӧны Лӧнь океана литосфера плитаас потласян визьяс пӧлӧн. Унджыкыс на пӧвстысь абу ыджыд.

Гырысь вулкан діяс артмӧны, кор некымын  вулканысь  киссян лава визувъяс ӧтлаасьӧны. Лӧнь океанса вулкана діяс пиысь медыджыдыс да медся джуджыдыс — Гавайи — артмӧма вит ловъя вулкан ӧтлаасигмоз, медгырысьяс — Мауна-Кеа да Мауна-Лоа (4000 м-ысь джуджыдӧсь). Но весиг тайӧ гырысь діыс сӧмын матӧ 10000 км² ыджда.

Коралл діяс петкӧдчӧны кызвыйӧ атоллъясӧн. Тшӧкыда найӧ артмӧдӧны архипелаг вулкана діяскӧд ӧтув (Маршалл діяс, Гилберт, Тувалу, Лайн, Туамота, Каролин діяс). Атоллъяс эмӧсь и Рытыввыв Океанияса ді мегыръясын.

Климат. Океанияса унджык діыс куйлӧ экваторбердса да тропикдорса широтаясын. Шӧр температураяс во гӧгӧр чӧж +24°С-ысь вылынӧсь да сӧмын Выль Зеландия лунвылын, шӧркоддьӧм вӧняс, тӧвнас +10°С-ысь улынджык. Океанса сынӧд массаяс ыджыдалӧм вӧсна татчӧс температураяс лун-вой чӧж да сезонъяс серти оз ёна вежласьны, а сынӧдыс зэв васӧд.

Енэжва лыдсӧ діяс вылас урчитӧ рельефныс. Пассатъяс мытшасьтӧг мунӧны неыджыд увтас діяс весьтӧд. А гӧраӧсь діяс сувтӧны на водзын падмӧд моз, сійӧн тӧвлань бана гӧра пӧкатъясӧ уна енэжва и киссьӧ. Пӧшти рекорд сяма торъялӧмсӧ енэжва лыдыс петкӧдлӧ Гавайи діяс вылын. Тані медся васӧдінын вонас киссьӧ 14000 мм енэжваыс, а сійӧ жӧ ді вылас медкос районын — сӧмын 190 мм.

Гӧраӧсь діяс вылын климатыс зонаасьӧ вылна серти. Выль Зеландия да Выль Гвинея діяс вылын джуджыд гӧраясын артмӧны кыссян йияс. Выль Гвинея — Му шарас тропикдорса дзик ӧти ді, кӧні ӧні на эм кыссян йиыс.

Діясыс куйлӧны мукӧдласянь ылын да ставсьыс торйӧн, та вӧсна Океанияса органика мирыс сикасъясӧн гӧль, но зэв аслыспӧлӧс, тані уна эндемик.

Діясвыв ловъя мирын ыджыд роль ворсӧ организмлӧн вешъявны вермӧмыс. Океанияын (Выль Гвинеяысь кындзи) нёньӧдчысьяс пӧвстын эм сӧмын лэбалысьяс да мортӧн татчӧ вайӧм, а сэсся кидмӧм понъяс, ручьяс, шыръяс, крысаяс, каньяс. Діяс вылын гежӧда аддзан муын-ваын олысьӧс, абуӧсь чиг дуб васа черияс, та пыдди уна лэбач да гут-гаг.

Органика мирлы тэчассӧ урчитӧ діяслӧн арлыд да ыджда: кымын важджык ді, сымын унджык сикаса и сэні олысь организмъяс.
Жар да улис климат гӧгӧртасын Океанияса діяс вылын тропикдорса васӧд вӧръясас быдмӧны фикус, пальма, панданус, бамбук, лиана. Кытчӧ енэжваыс киссьӧ этшаджык, сэні паськалӧны шоч вӧръяс да Океанияса аслыспӧлӧс саваннаяс чорыд шептаясӧн, панданусӧн, кокос пальмаа расъясӧн.

Медся ёна эндемизмыс петкӧдчӧ Гавайи діяс вылын (эндемикъяслӧн пай 90%). Аслыснога и Выль Зеландияса пемӧсулов. Тані абуӧсь кыйяс, измышкаяс, крокодилъяс. Эндемикъясӧн лоӧны 150-нан татчӧс лэбач сикасыс, на пӧвстын унаӧн оз лэбавны.

Вӧр-ва озырлун. Океанияса медшӧр озырлун — бур климата гӧгӧртас, мыйла йӧз вермӧны уна сюрс во чӧж нин тані му уджавны. Татчӧс плантацияясын вӧдитӧны кокос пальма, каучук пу, банан, ананас, кофе, манго, сакара тростник. Пемӧс помысь артмӧм сёян прӧдуктаясӧн могмӧдӧ саридзса прӧмыс. Мупытшса озырлун куйлӧдыс абу уна. Выль Каледония ді вылын эм гырысь никель куйлӧд, Науру ді вылас — фосфоритъяс. Выль Гвинеяын эмӧсь куйлӧдъяс ыргӧнӧн, зарниӧн, эзысьӧн, мусирӧн да биаруӧн.