Йи зона. Гренландия ді да Америкалӧн медся войвыв діясыс пырӧны йи зонаӧ. Найӧ вевттьысьӧмаӧсь зэв кыз йиӧн, коді ӧткымынлаын лэччӧ саридзӧдз, жугласьӧ да артмӧдӧ айсбергъяс да весиг гырысь йи діяс. Войвыв йиа океанын плавъялысь тайӧ йи діяссӧ ветлысь-мунысьяс эз ӧтчыдысь чайтлыны тӧдтӧм муясӧн, кодъясӧс сёрӧнджык важ местаяссьыс эз вермывлыны корсьлыны.

Гренландияын йиыс овлӧ кызтанас 2 км гӧгӧр. Сӧмын ді вадор пӧлӧныс, лым сылӧм бӧрын, петлывлӧны жебиник быдмӧгъяс. Татчӧ и этшаник овмӧдчӧмаӧсь йӧз, кодъяс олӧны чери да серидз зверъяс кыйӧм помысь.

Тундра. Мукӧд полюсдорса діяссӧ да ставнас Войвыв Америкалысь войвыв вадорсӧ босьтӧ тундра. Сійӧ паськалӧ и Лабрадорлӧн войвыв юкӧнӧ.

Америкаса тундра пӧшти сэтшӧм жӧ, кутшӧм и Евразияса тундра. Тані сідзжӧ оз пыдын куйлы некор сывлытӧм слӧйыс, код пыр ваыс оз письт, и сы вӧсна тані уна нюр да ты. Быдмӧны сэтшӧм жӧ нитш да ройяс, а на пӧвстын ляпкыдик кустарникъяс да ляк пуяс.

Тундраын олӧны руч кодь полюсдорса пемӧсъяс — кыньяс, еджыд байдӧгъяс. Кӧръяссӧ, кодъяс тані войдӧр ёна вӧлі паськалӧмаӧсь, пӧшти бырӧдӧма, но Европаысь Америкаӧ вайӧма гортса войвывса кӧрӧс, и ӧні войвывса кӧръяслӧн ыджыд стадаяс паныдасьлӧны америкаса тундра рытыввыв юкӧнын. Тундраын олӧ зэв ён пемӧс — ыж-ӧш, кодлӧн гӧныс зэв кузь, пӧшти муӧдыс кыскасьӧ. Тайӧ пемӧсъясыс тундра зонасянь пырӧны войвыв йиа зонаӧдз да паныдасьлӧны Гренландия вадорын.

Тундраын шочиник йӧз котырыс уджалӧ куа зверъяс кыйӧмӧн, а саридз вадоръяс пӧлӧн кыйӧны чери да саридз пемӧсъясӧс.

Лыска вӧръяс. Тундрасянь лунвылынджык, Лӧнь океансянь Атлантика океанӧдз, сулалӧ лыска вӧр. Кыдзи и Сибырса тайгаын, тані быдмӧны козъяс, пожӧмъяс, ньыв пуяс да ниа пуяс, но Азияын серти мӧдджыкӧсь. Лыска пуяс сорӧн быдмӧны и коръя пуяс: кыдз, пипу, тополь.

Лыска вӧрын олӧны яйвыв пемӧсъяс — ошъяс (руд ошъяс), кӧинъяс, ручьяс. Паныдасьлӧны кӧръяс, йӧраяс да дона куа зверъяс — енот, ваын олысь крыса-ондатра; ӧні ондатрасӧ вайӧма Сӧвет Союзӧ да рӧдмӧдӧны уна юын да тыын.

Войвыв Америка рытыввылын лыска вӧрыс гӧраяс пӧлӧн пырӧ пыдӧдз лунвывлань. Тані ӧткымынлаын паныдасьлӧны ӧнія кадӧдз кольӧм зэв гырысь лыска пуяс — секвойяяс, кодъяслӧн судтаыс овлӧ 100 м-ысь джуджыдджык (115 серп.).

Европаса тайгаысь торъялӧмӧн, кӧні олӧ вель уна йӧзыс, америкаса тайга — пӧшти йӧзтӧм «веж овтӧмин». Олысьясыс кыйсьӧны да вӧр лэдзӧны; ӧткымынлаын перйӧны мупытшса озырлунъяс.

Удж да могъяс.

1. Орччӧдӧй Войвыв Америкаын тундралысь да тайгалысь лунвыв вежтасъяссӧ Европаын да Азияын вежтасъяскӧд. Ёна-ӧ ылӧ лунвылӧ пырӧ тундралӧн вежтасыс Америкаын? 2. Контур карта вылӧ нуӧдӧй тундралысь да лыска вӧръяслысь лунвыв вежтассӧ.