Сора да коръя вӧръяс. Лыска вӧръяссянь лунвылын быдмӧны сора да коръя вӧръяс, но найӧ оз артмӧдны став материк вомӧн рытыввывсянь асыввылӧ нюжӧдчӧм полоса, а босьтӧны сӧмын ёнджыка васӧд климата асыввыв джынсӧ да паськалӧны лунвылӧ пӧшти Флорида кӧджӧдз.

Орччаӧдны кӧ Европаса вӧръяскӧд, коръя пуяс Войвыв Америкаын ёна унапӧлӧсджыкӧсь пуяслӧн тэчас сертиыс. Торйӧн нин синмад шыбитчӧ пуяслӧн тайӧ унапӧлӧслуныс арнас, кор пуяслӧн коръясыс лоӧны уна рӧмаӧсь. Тайӧ вӧръясас медсясӧ быдмӧны унапӧлӧс тупуяс, букъяс, каштанъяс. На пӧвстын быдмӧны пуяс, кодъяс Европаын оз паныдасьлыны: сакара клён, тюльпан пу.

Лунвылас ёна быдмӧ магнолия. Пуясыс гартчӧмаӧсь гартчысь быдмӧгъясӧн, на пӧвстын эм ас кежысь быдман виноград лоза.

Ӧні Войвыв Америкаын сора да коръя вӧрсӧ ёна кералӧмаӧсь да нинӧм оз вӧчсьы сы могысь, медым вӧрсӧ бӧр быдтыны.

Прерияяс. Сора да коръя вӧръяссянь рытыввылын енэжваяс усьӧны этшаджык, и тані медсясӧ быдмӧ турун. Войвыв Америкаын туруна паськыд эрдъяссӧ шуӧны прерияясӧн. Прерияын вӧлі быдмӧ джуджыд да сук турун — ковыль да мукӧд шептаяс. Кымын матӧджык Кордильералань, сымын енэжваыс усьӧ этшаджык да быдмӧгъясыс гӧльджык; ляпкыдик туруныс тані эз вевттьыв ставнас мусӧ, а быдмис торъя пучокъясӧн.

Коркӧ, европеечьяс вотӧдз, прерияясын ветлӧдлывлісны бизон стадаяс — гырысь ӧш стадаяс, кодъяс вӧліны Европаса зубр кодьӧсь. Бизонъяссӧ вӧлі кыйӧны тані олысь индеечьяс. Ӧні бизонъяссӧ бырӧдӧма да кольӧмаӧсь сӧмын ывла доръянінъясын да зоопаркъясын. Америкаӧ воысь европеечьяс вайисны татчӧ вӧвъясӧс, и кидмӧм вӧвъясыс (мустангъяс) котравлісны табунӧн паськыд прерияясті. Ӧні прерияяссӧ пӧшти ставнас гӧрӧма, пемӧсъяс пиысь колины сӧмын уна лыда посньыдик гыжгунъяс.

Войвыв Америкаса прерияясын мусиныс зэв бура чужтана. Тані быдтӧны уна шобді да кукуруза.

Сы могысь, медым босьтны унджык барыш, капиталист овмӧсъяс паськыд эрдъяс вылын быд во помся кӧдзӧны ӧти и сійӧ жӧ быдмӧг; тайӧ вочасӧн вынтӧммӧдӧ мусӧ. Мулӧн вылыс слӧйыс, торйӧн нин кос прерияясын, пӧрӧ посньыдик бусӧ; степвывса вына тӧвъяс нӧбӧдӧны сійӧс да бырӧдӧны мулысь вылысса бура чужтысь слӧйсӧ. Зэрӧм ва визувъяс кокниа мыськалӧны небыд мусӧ да артмӧдӧны сёнъяс. Тадзикӧн уналаын паськыд муяс пӧрӧны вӧдитчыны туйтӧм, вынтӧммӧм муясӧ.

Тырвыйӧ да джынвыйӧ овтӧминъяс. Войвыв Америкаын тырвыйӧ да джынвыйӧ овтӧминъяс куйлӧны Войвыв Америкаса Ыджыд платоын да Мексика платоын. Калифорния кӧдж вылын овтӧминыс воӧ дзик Лӧнь океанӧдз. Тырвыйӧ да джынвыйӧ овтӧминъясын быдмӧны шочиник чуткасьысь кустарникъяслӧн да полыньяслӧн заросльяс.

Аслыссяма быдмӧгъясыс Мексика платоын: тані кактуслӧн да агавалӧн чужаніныс. Кактусъяс — кос климатӧ ладмӧдчӧм быдмӧгъяс. Налӧн коръясыс пӧрӧмаӧсь сіясӧ либӧ ёсьясӧ, а кыз веж идзьясыс чукӧртӧны ас пытшкас ва. Кактусъяс овлӧны уна формааӧсь: ӧтияс быдмӧны джуджыд вожавлытӧм пучӧръясӧн, мӧдъяс — шар кодьӧсь да зэв ляпкыдӧсь, коймӧдъяс артмӧмаӧсь плавкӧс паськыд, ӧта-мӧдсьыс быдмысь пластинкаясысь. Кактусъяскӧд ӧтлаын быдмӧны и агаваяс; найӧ артмӧдӧны гырысь кыз да сочнӧй коръясысь джуджыд пучокъяс. Уна во чӧжӧн агава кыдз быттьӧ чукӧртӧ вынъяс, медым пу моз жӧ кыпӧдчыны вывлань, заводитны дзоридзавны да вайны кӧйдыс; тайӧн и помасьӧ быдмӧглӧн олӧмыс.

Тырвыйӧ да джынвыйӧ овтӧминъясын йӧзыс зэв этша; найӧ видзӧны ыж, а сідзжӧ перйӧны мупытшса озырлунъяс.

Тропикувса да тропикдорса мутасъяс. Мексика куръя вадорын да Флорида кӧджын быдмӧгъясыс васӧд субтропикъясын кодь. Тані быдмӧны вӧръяс век веж пуясысь да унапӧлӧс гартчысь быдмӧгъясысь. Гӧльджык быдмӧгъясыс Лӧнь океан вадорын, Калифорния кӧджсянь войвылынджык, кос субтропикъясын.

Вест-Индияса діяс вылын да Панама йитвеж районъясын тропикувса быдмӧгъясыс вуджӧны тропикдорса вӧръясӧ да саваннаясӧ.

Войвыв Америкаса тропикувса да тропикдорса районъясын вӧр-васӧ тӧдчымӧнъя вежис морт. Тані лоӧны лунвыв фруктылӧн, бананъяслӧн да сакара тростникъяслӧн плантацияяс. Плантацияяс ас киын кутысь США-са капиталистъяс жаль тӧдтӧг нартитӧны сэтчӧс йӧзлысь удж.

Удж да могъяс.

1. Пасъялӧй контур карта вылӧ сора да коръя вӧръяслысь, прерияяслысь, овтӧминъяслысь да субтропикъяслысь вежтасъяссӧ. 2. Тӧдмалӧй, кыдзи вежласьӧны вӧр-ва зонаясыс 40° в. ш. параллель кузя. Гӧгӧрвоӧдӧй, мый вӧсна найӧ овлӧны, да орччаӧдӧй вӧр-ва зонаяс картасӧ климат картаяскӧд. 3. Кутшӧм пемӧсъяс, кодъяс Европаын оз паныдасьлыны, олӧны (либӧ неважӧн овлісны) Войвыв Америкаын?