Азия лоӧ медыджыд юкӧныс Евразия материклӧн.

Азия пӧшти ставнас куйлӧ войвыв мусярджынйын. Сӧмын кымынкӧ лунвывса діяс пырӧны лунвыв мусярджынйӧ. Азия лоӧ мукӧд му юкӧнъяс костын. Рытывладорсянь сы дінын Европа, рытыв-лунсянь Азия Африкакӧд йитчӧ Суэц йитвежӧн, асывладор боксянь лоӧ Америка, коді торъялӧ Азия дінысь Беринг вискӧн. Асыв-лунвылын куйлӧ Австралия, коді йитчӧ Азиякӧд сук ді чукӧрӧн.

Азия — медся ыджыд му юкӧн (44,2 млн. кв. км). Аслас мутасӧн сійӧ лоӧ 4½ пӧв ыджыдджык Европа серти. Азиялӧн вадоръясыс абуджык сэтшӧм кусыняӧсь, кутшӧм Европалӧн, но ді да кӧдж лыдыс сылӧн вель уна.

Азия вадоръяс пӧлӧн мунӧ куим океан. Войвылын лоӧ Атлантика океанлӧн войвыв юкӧныс — Войвыв Полюсдорса саридз. Азия вадор пӧлӧн Полюсдорса саридз гожӧмнас сӧмын неуна сывлӧ, сідзкӧ, кызвын каднас сійӧ йи улын. Карабъясӧн ветлӧм вылӧ тайӧ медся шогмытӧм саридз. Войвывса вадоръясыс Азиялӧн омӧля кытшласьӧма. Тані эмӧсь кӧджъяс: Ямал, Таймыр, Чукотка да нӧшта діяс: Войвыв Му, Выль Сибыр діяс да Врангель ді.

Асывладорсянь Азия дінын лоӧны Ыджыд либӧ Лӧнь океанлӧн ваяс. Тайӧ океаныс медыджыд, ньӧтчыд оз кынмыв да лоӧ тайӧ му юкӧнсяньыс быд бокӧ мунны позян медыджыд саридзвыв туйӧн.

Ыджыд океанладорса берегыс ёна кытшолӧсь, ылӧ петысь кӧджъяс да мӧда-мӧд бӧрся ді чукӧръяс торйӧдӧны Ыджыд океан вадорысь гырысь саридзьяс. Асыв-войвылын Беринг да Оката саридзьяс. Налӧн унджык юкӧныс кынмывлӧ да сы вӧсна абу век бур судноясӧн ветлыны.

Оката саридзсянь рытыв-лунын куйлӧ Мупом саридз. Оката саридзысь сійӧс торйӧдӧ Сахалин ді, Ыджыд океанысь — Мупом діяс. Тайӧ саридзыс джуджыд, судноясӧн ветлыны зэв бур Азия вадор да Сахалин ді кост кындзи, коді дзик войвыв юкӧнас, тайӧ саридзыс некыті оз кынмыв. Корея кӧджсянь лунвылын Формоза діӧдз лоӧ ляпкыдик Виж саридз. Сійӧс шонтӧ шоныд визув Куро-Сиво да ньӧтчыд оз кынмывлы. Нӧшта лунвылынджык, Индокитай да Малакка кӧджъяс, Пилиппинъяс да гырысь Зонд діяс (Борнео, Целебес да мукӧд) костын куйлӧ Лунвыв Китайса саридз. Тайӧ саридзыс дзоньнас тропикдорса вӧньын. Азиясянь лунвылын куйлӧ Индия океан: Азиялӧн вадорыс тані абуджык кытшыльӧсь. Зэв ыджыд кӧдж Индостан да Цейлон ді юкӧны Индия океанысь войвывладор юкӧнсӧ кык ыджыд куръя вылӧ. Индостан да Аравия кӧджкостса куръя шусьӧ Аравия саридзӧн. Векньыдик Перс куръяӧн Аравия саридз пырӧ водзӧ рытыв-войӧ да Аравия кӧджсӧ торйӧдӧ Азия материк дінысь. Векньыдик Гӧрд саридз да Суэц канава ӧтлаалӧны Индия океанӧс Мушӧр саридзкӧд.

Мушӧр саридзлӧн асывладор юкӧныс, Эгей саридз, Мрамор саридз, Босфор вис да Сьӧд саридз мыськӧны Ичӧт Азия кӧджлысь вадоръяссӧ.