Атлантика океансянь Евразия мыччысьӧ кыдз мирын медыджыд кӧджӧн — Европаӧн. Куимладорбоксянь — войвывсянь, рытыввывсянь да лунвывсянь — мыськӧны саридзьяс (кутшӧмъяс?), а асыввылӧд йитчӧ Евразия материккӧд. Йитчӧмыс абу тӧдчана. Вежтассӧ нуӧдӧны условнӧ. Вежтасӧн лыддьӧны асыввылӧд Урал гӧраяс, Урал ю да асыв-лунӧд кык ног: ывлавыв юкан визьӧн лыддьӧны либӧ Кумо-Манычскӧй сён, либӧ Кавказ гӧраяс.

Уна бур гӧгӧртасъяс вӧсна Европаын артмисны зэв ён промышленносьта да вузасьысь-ньӧбасьысь канмуяс. Тайӧ странаясса буржуазия пӧртіс аслас колонияясӧ мирысь мукӧд ыджыд коляс юкӧнсӧ.

Европа ӧдйӧ быдмӧмлы медыджыд географияса помкаӧн вӧлі сылӧн бур мувыв куйланіныс, торъя нин сійӧ, мый Европа шӧркодь климата вӧньын да Атлантика океан дінын, кодлӧн эм шоныд визув Гольфстрим. Тайӧ гӧгӧртасъясыс вӧсна скӧт видзны да му уджавны Европаын климатыс став мир дорысь медся бур.

Кор заводитчис натура овмӧсӧн олӧмсянь тӧварнӧйӧ вуджӧм да кор заводитіс суседӧн олысь странаяс костын вузӧсӧн саридзьяс пыр вежласьӧм, Европаын саридзьяс боксяньыс мувыв куйланіныс бара лои зэв бур: лунвылын сылӧн — Мушӧр саридз, войвылын кык саридз: Войвывса либӧ Немеч да куръяяснас материкӧ пыдӧ пырысь Балтика. Сёрӧнджык, XVI нэмын, кор заводитчис став миркӧд волысьӧм, сэк Европалӧн мувыв куйланіныс лои торъя нин бурӧн сы вӧсна, мый сійӧ сулалӧ мусяр джын шӧрса суша вылын, Атлантика океан войвывладор юкӧнын. Тані медся тӧдчана став мувывса саридзвыв туйясыс.

Саридзьяс вывті ветлігӧн ёна колӧ, мед эськӧ материк вӧлі кӧджъясаӧсьджык (полуостроваӧсь) да діясаӧсьджык, мед берегыс сылӧн кытшласьӧмаджык. Тайӧ боксянь Европаын кодь бур мувыв куйланіныс сэсся некодлӧн абу.

Европалӧн став ыдждасьыс діяс улын 7%, кӧджъяс — 27%. Діяс да кӧджъяс вылӧ торъявлӧм вӧсна, Европа материкӧ саридз пырӧ ёна пыдӧ. Сӧмын Европалӧн асыввыв бокыс саридзсянь 1000 км ылнаын. Ыджыд Бритму ді вылын 100 км лоӧ саридз дорсянь медылысджык местаӧдз. Вадор визьыслӧн кузьтаыс 8000 км.

Европа вадор пӧлӧн ёна кытшласьӧмла эмӧсь уна лӧсьыд гаваньяс. Гольфстрим тӧдчӧм вӧсна став рытыввыв европаса да рытыв-войвывса гаваньяс Мурманскӧдз оз кынмывлыны.