Европалӧн веркӧсыс (поверхносьтыс) тэчӧма увтасінъясысь, важ массивъясысь да чукыра томджык гӧраясысь. Вевтыртӧны увтасінъяс (60% став площадьсьыс). Сӧмын 1% 2000 м-ысь вылынджык.

Му веркӧс тэчасногыс серти Европаӧс позьӧ юкны 3 пельӧ: рытыв-войвыв вылӧ — глызаӧсь страна; асыввыв вылӧ — пызан кодь увтаса шыльыдін да лунвыв вылӧ — чукырӧсь том гӧраяса обласьт.

Рытыв-войвывса глызаясӧсь страна артмис зэв важ, ёна мыськӧм да жугӧдлӧм гӧраясысь. Сійӧ лоӧ Балтика саридз гӧгӧрын Скандинавия кӧдж асыввыв юкӧнын, Финляндияын, Карелияын да Кола кӧджын. Тайӧ ляпкыдик шыльыдін, кодлӧн шӧрыс ляпмунӧма, доръясыс вылынджыкӧсь. Сӧмын Хибины гӧраясын тайӧ шыльыдіныс ыджыдджык — 1200 м-ысь вылын. Мукӧдлаті шоч местаяс 300 м-ысь джуджыдджыкӧсь. Тайӧ гранитысь тэчӧм шыльыдінсӧ шуӧны Финно-Скандинавия либӧ Балтика массивӧн.

Тайӧ массив лунвылӧд шыльквидзӧны гырысь тыяс: Ладога, Онега да Скандинавиясаяс.

Массивлӧн глызаясыс вӧліны сэки нин, кор заводитісны артмыны важ кадся гӧраяс Скандинавия рытыввылын, Ыджыд Бритмуын, Ирландияын да Шӧр Европаын. Найӧ кусыньтчӧмаӧсь Балтикаса массив гӧгӧр. Уна кад кольӧм бӧрын тайӧ гӧраясыс ва да кыссян йи кад дырйи найӧс вевттьысь йи визувъяс тӧдчӧмъясысь жугласисны. Зэв джуджыд гӧраясысь колины сӧмын подувъясыс.

Весигтӧ медджуджыдъясыс тайӧ гӧраяс пиысь — Скандинавиясаяс — кажитчӧны пустыня кодь изйӧсь шыльыдінӧн, а оз гӧра мусюрӧн. Кырӧдӧм важ гӧраяс, кор кутісны артмыны бӧръяджык кадся Альпъяс системаа гӧраяс, ыджыд личкӧм вӧсна торъявлісны уна пельӧ. Мукӧд гӧраыс сэки усьӧмаӧсь потасъясӧд улӧ зэв пыдӧдз, мукӧдыс колины дженьыдик массивъяс кодьӧн. Та вӧсна Европа рытыв-войвылын мӧда-мӧд бӧрсяньыс вежласьӧны увтаса да вывтаса инъяс. Гӧраяскостса сёнъяс восьтӧны бур вуджанінъяс. Сӧмын йи визувъяс да джуджыд сёртасъяс вӧсна Скандинавияса гӧраяс вуджны сьӧкыд. Рытыввыв увтаса местаяс пиысь медыджыдыс — Германскӧй.

Рытыввыв Европа серти лоӧ дзик мӧд кодьӧн Асыввыв Европаса дорвыв увтасіна ыджыд шыльыдін. Сійӧс меридиан ногӧн вундӧны ляпкыдик плавкӧс вывтасінъяс — Рочмушӧрса да Волгапӧвса.

Тайӧ вывтасінъясыс 300 м-ысь ляпкыдджыкӧсь. Абу джуджыдӧсь и важ гӧраяс — Тиман мусюр да Донеч мусюр. Сӧмын судтананыс оз сетчыны асыввывса Урал гӧраяс рытыввывса важ гӧраяслы.

Балтика бассейнын Хибины дінысь сӧветскӧй геологъяс аддзисны апатитъяс — медбур сырьё фосфора му вынсьӧдан вӧчӧм вылӧ, нефелин (лемень промышленносьтлы сырьё). Хибины дінса тундраысь — кӧрт, ыргӧн, никель. Европаса унджык гӧраясын, сідзжӧ Донеч мусюр рытывладор юкӧнын да торъя нин Уралын эмӧсь кӧрта да ыргӧна зэв озыр инъяс. Гӧраяс доръясын — из шома паськыд местаяс. Уналаын — сёян сов местаяс. Сӧмын кык местаын — рытыввылын Эльба да Мозель (Рейнлӧн вож) юяс костын, да асыв-войвылын Кама катыдын эмӧсь зэв шоча сюрлысь перъянторъяс — калий совъяс.

Гӧраса массивъяс увлань лэччӧны сылӧм массаӧс личкӧм да вулкан уджалӧм вӧсна. Торъя нин тайӧ тӧдчана вулкана ді вылын — Исландияын. Тані эмӧсь ловъя да кусӧм вулканъяс да гейзеръяс.

Европа лунвылын, важ кадся некымын массивъяс кындзи ставыс Альпъяс системаа гӧраяс. Тайӧ тэчаслӧн шӧрыс артмӧдӧ Альп гӧраяс. Найӧ рытывладортіыс кусыньтчӧмаӧсь мегыр моз, а асывладортіыс веськыдджыка нюжалӧмаӧсь. Помъясыс уна вожӧн паськалӧмаӧсь. Асыввыв Альп гӧраяссянь войвывланьтіыс вожалӧ мегыр моз Карпат. Рытыввыв Альп гӧраяскӧд ӧтлаасьӧны Апеннинъяс, кодъяс водзын рытывлань кежӧны; налӧн помыс лоӧ Сицилия гӧраяс, Африкаын Атлас гӧраяс да Пиреней кӧдж лунвывса гӧраяс. Торъя юкӧнӧн Альпъяс тэчасын лоӧны Пиреней гӧраяс.

Альпъяс системаа гӧраяс олӧны зэв нин уна сюрс во, но мукӧд гӧраяс серти найӧ томӧсь на. Налӧн джудждаыс кольӧма вель на джуджыд. Тайӧ тэчаса гранита мусюръясын вевтыртӧ массива формаяс. Извесьт из гӧраясын эмӧсь ёсь йывъяс, пиньяс, джуджыд сёртасъяс. Медся нин джуджыдӧсь Рытыввыв Альпъяс. Тані Монблан гӧра пӧшти 4810 м судта. Тайӧ Альпъяс юкӧнас кыссян йиясыс медся нин паськыдӧсь. Кӧть Альпъяс и джуджыдӧсь, но на вомӧн вуджны кокньыд. Гӧраса юяс тайӧ гӧраяссӧ вундалӧны кузялавыв да вомӧнвыв джуджыд ковтысъясӧн. Найӧ кузяла эз вӧв сьӧкыд вӧчны гӧраясӧн торйӧдӧм странаяс костӧд туйяс. Юяс да ковтысъяс косджык Пиреней гӧраясын этша. Налӧн йывъясыс 3½ км ляпкыдджыкӧсь, сӧмын вуджнысӧ на вомӧн Альпъяс дорысь сьӧкыдджык. Ӧні нуӧдӧма кӧрт туйяс не сӧмын Альпъяс вомӧн, но и Пиреней вомӧн.

Альпъяс системаа торъя юкӧнъяс мӧда-мӧд дінсьыс торъялӧны увтасъясӧн, сідзжӧ Мушӧр саридздінса джуджыд лайковъясӧн. Увтасінъяс пӧвстысь медыджыдыс Ломбардия. Саридзвывса лайковъяс дінын лэптысьӧны гӧраӧсь діяс — Корсика, Сардиния, Сицилия, Мальта да мукӧд. Ставыс тайӧ — жугавлӧм, сэсся увланьӧ лэччӧм да саридзӧн вӧйтӧм гӧраса массивъяслӧн колясъяс. Ляпкалӧмыс муні вулкана петкӧдчӧмъясӧн. Апеннин кӧдж берег дорын эм ловъя вулкан Везувий да кусӧм вулканъяса обласьт. Сицилия ді вылын эм вулкан Этна. Мушӧр саридздорса кӧджъясын да діяс вылын тшӧкыда овлӧны мувӧрӧмъяс.