Картаӧн удж: 1. Видзӧдлӧй СССР-лӧн физика мусерпас вылӧ, орччаӧдӧй сійӧс сярджынъяс картакӧд да висьталӧй, мыйла тайӧ мусерпасъясас СССР-лӧн мутасыс абу ӧтыджда. 2. Кутшӧм сярджынйын куйлӧ СССР, кодарын сійӧ экваторсянь?

Социалист сяма Сӧвет Республикаяслӧн Союз босьтӧ Европалысь став асыввыв джынсӧ, войвыв да шӧр Азия (1 серп.). СССР-увса муыс, коді куйлӧ Европаын, шусьӧ СССР-лӧн Европаладор юкӧнӧн, а коді куйлӧ Азияын — Азияладор юкӧнӧн. Материк вылын Сӧвет Союзлӧн медся войвыв чутыс — Челюскин нӧрыс (2 серп.) куйлӧ ылын полюс кытш сайын, сэні, кӧні сулалӧны кӧдзыдъяс дас тӧлысь гӧгӧр; медся лунвыв чутыс — Кушка кар дінын Туркмен ССР-ын, кӧні тӧлыс дженьыд да пӧшти оз лымъявлы. Сӧвет Союзлӧн медся рытыввыв чутыс Балтика саридз вадорын Калининградсянь матын, а медся асыввыв чутыс — Дежнёв нӧрыс Чукотка кӧджын (3 серп.). СССР асыввылын шонді петӧ 11½ часӧн водзджык рытыввылын дорысь. Сэки, кор Чукоткаын ӧзйӧ выль лунлӧн асъя кыа, Балтика бердын шондіыс сӧмын на лэччӧ горизонт сайӧ да заводитчӧ воддза лунся рытыс. Сӧвет Союзлӧн мутасыс 22,4 млн. кв. км ыджда. Тайӧ став косінлӧн, кӧні эмӧсь олысьяс, квайтӧд юкӧныс. Сӧвет Союз — мирын медся ыджыд канму. Рытыввыв Европа ставнас ичӧтджык миян канмулӧн нёльӧд юкӧнсьыс. Мутас сертиыс СССР ыджыдджык Америкаса Ӧтувтчӧм Штатъясысь куим-пӧв, Францияысь 40 пӧв, Ыджыд Бритмуысь 92 пӧв. Сӧвет Союзлӧн территорияыс ӧтторъя да сӧветскӧй войтыръяслӧн ёртасьӧмыс вӧчӧ миянлысь канмунымӧс мирын медся крепыдӧн.

Юалӧмъяс да уджъяс. 1. Пасйӧй контур карта вылӧ войвылын, лунвылын, асыввылын да рытыввылын СССР-лысь медылі чутъяссӧ. Тӧдмалӧй, кутшӧм параллельын СССР-лӧн медылі войвыв да лунвыв чутъясыс, а кутшӧм меридианын медылі рытыввыв да асыввыв чутъясыс. 2. Тӧдмалӧй СССР мусерпас серти градус сеть отсӧгӧн, мый кузя лоӧ Сӧветскӧй Союзыд войвывсянь лунвылӧ 60-ӧд меридиан пӧлӧн да рытыввывсянь асыввылӧ Войвыв полюс кытш пӧлӧн. 3. Орччаӧдӧй СССР мутаслысь ыдждасӧ мирса медгырысь канмуяскӧд.