СССР-лӧн суйӧръясыс войвылын да асыввылын дорвыв саридзсаяс, а рытыввылын да лунвылын — кызвыныс косінсаяс. Суйӧр визьлӧн кузьтаыс 60 сюрс км гӧгӧр. На пиысь саридз суйӧръяс вылӧ воӧ ⅔-ысь унджык, косінса вылӧ — ⅓-ысь этшаджык.

Войвылын суйӧрсӧ артмӧдӧны Вой Йиа океанлӧн мубердса саридзьяс, асыввылын — Лӧнь океан да сылӧн саридзьяс.

Бӧръя воясӧ СССР-лӧн канму суйӧръяс выль ног гижталӧма. Рытыв-войвылын косінса суйӧр торйӧдӧ Сӧвет Союзӧс Норвег муысь да Суоми муысь. Тані, Кола кӧдж вадорын, бурасьӧм йылысь 1944 вося договор серти, Суоми бӧр сетіс миянлы Печенга район да кынмывлытӧм Печенга порт.

Сӧвет Балтикадор паськыд фронтӧн петӧ Балтика саридз вылӧ. Тані  жӧ Германияса фашистъясӧс пасьвартӧм бӧрын Сӧвет Союзлы вуджис кынмывлытӧм Калининград порт (вӧвлӧм Кёнигсберг).

Сӧвет Украина, Беларусь да Молова бӧр ӧтлаӧдісны асланыс тэчасӧ украинечьяслысь, беларусъяслысь да молдованъяслысь нэмӧвӧйя муяс, кодъяс водзджыксӧ пырӧны вӧлі Польша, Румыния да Чехословакия тэчасӧ: Рытыввыв Украинаӧс, Рытыввыв Беларусьӧс, Бессарабияӧс да Карпатсайса Украинаӧс.

Империалист сяма Мупомсӧ вермӧм бӧрын Ылі Асыввылын Сӧвет Союзлы бӧр сетӧма Лунвыв Сахалин да Курила діяс. Татшӧм ногӧн, миян ӧні эм Лӧнь океанӧ паськыд петанін.

Быд суйӧрлӧн тӧдчанлуныс донъявсьӧ уна боксянь: лӧсьыдӧсь абу йӧзкӧд йитӧдъяс лӧсьӧдӧм да вузасьӧм вылӧ, кутшӧма восьсаӧсь орчча канмуясладорсянь уськӧдчӧм вылӧ (дорйысьӧмын тӧдчанлун).

Айму вӧсна ыджыд тыш бӧрын миян рытыввывса, медся восьса суйӧръяс вылын артмисны миянкӧд ёртасьысь войтыр демократия канмуяс — Польша, Чехословакия, Мадьяр му да Румыния.

Миян лунвыв да асыв-лунвыв суйӧръяс мунӧны медсясӧ ывлавылын аскежысь артмӧм вежтасъяс кузя — юяс либӧ омӧля сибалана гӧра мусюръяс кузя. Тані ми вежтасасям Турциякӧд, Иранкӧд, Афганистанкӧд.

Тані жӧ миян суйӧръяс дінті кузя нюжалӧны миянлы ёрт сяма канмуяс: Монгол Войтыр Республика, Китай Войтыр Республика, кӧні китайса йӧзлӧн герой нога дыр кадся тыш бӧрын лои лӧсьӧдӧма войтыр власьт, да Кореяса Войтыр Демократия Республика.

Миян киподув муным — Сахалин ді да Курила діяс матынӧсь Мупом вадоръяссянь, а дзик асыв-войвылын Беринг вис торйӧдӧ миянӧс АӦШ киподув муясысь.

Лунвылын, косінвывса суйӧр кындзи, эм миян и саридз суйӧрыс — Каспи да Сьӧд саридзьяс вылын, а рытыввылын — Балтика саридз вылын.