Мувыв куйланін. Ылі Асыввывлӧн территория кузь полосаӧн кыссьӧ Лӧнь океанса саридзьяс вадор пӧлӧн. Тайӧ миян Чужан мулӧн асыввыв дорӧс. Войвывсянь тайӧ районсӧ кытшалӧны Войвыв Йиа океанса Чукотка да Асыввыв Сибыр саридзьяс; асыввывсянь — Лӧнь океан да сылӧн Беринг, Оката, Мупом саридзьяс. Рытыввылын да рытыв-войвылын вежтасыс мунӧ гӧра мусюръяс кузя, а ылі лунвылын сійӧ ӧтлаасьӧ канму суйӧркӧд. Ылі Асыввывлӧн мутасӧ пырӧны Чукотка да Камчатка кӧджъяс, Сахалин, Курила, Командор діяс. Лунвывса материк юкӧнсӧ, коді куйлӧ Мупом саридз дорын, шуӧны Саридздорӧн, а Амур бассейнын — Амурдорӧн. Ылі Асыввывлӧн зэв ыджыд мутасыс ылӧсас ССРС-лӧн Европаладор юкӧн джын ыджда. Ылі Асыввыв зэв кузя нюжалӧма войвывсянь лунвылӧ. Та вӧсна ывлавыв гӧгӧртасъясыс тані зэв уна пӧлӧсӧсь.

Рельеф. Ылі Асыввыв — гӧраӧсь район. Увтасъяс босьтӧны негырысь эрдъяс ю ковтысъясын. Гӧра мусюръяс ёнджыкасӧ нюжӧдчӧмаӧсь Лӧнь океан вадор пӧлӧн (103 серп.). Найӧ тшӧкыда мунӧны орччӧн да торъялӧны ӧта-мӧдсьыс кузьмӧс сьӧртасъясӧн. Гӧраяс крута лэччӧны саридзьяслань да кольӧны сӧмын векньыдик вадор полоса либӧ артмӧдӧны зэв крут кыркӧтш. Саридзьяслы мӧдарӧ бана пӧкатъясыс унджыкысьсӧ ньывкӧсӧсь. Сӧвет Союзлӧн ылі асыв-войвылын нюжӧдчӧма Чукотка (Анадыр) мусюр, рытыв-лунвылынджык — Колыма мусюр, сы бӧрся Джугджур мусюр. Водзӧ гӧраяслӧн ӧтувъя нырвизьыс вежсьӧ. Некымын ляпкыдик да дженьыдик мусюр мунӧны асыввывсянь рытыввылӧ, кодъяссянь кежӧ Бурея мусюр, коді вочасӧн ляпкалӧ Амур ковтыслань. Мупом саридз пӧлӧн кыссьӧны неджуджыд Сихотэ-Алинь гӧраяс. Найӧ ёна рышкыдмӧмаӧсь, шылялӧмаӧсь да торъявлӧмаӧсь ю ковтысъясӧн. Сихотэ-Алинь гӧраяслӧн асыввыв да рытыввыв пӧкатъясыс ёна торъялӧны ӧта-мӧдсьыс. Гӧраяслӧн рытыввыв отрогъясыс ньывкӧсӧсь, асыввывсаясыс зэв крута лэччӧны саридзӧ. Лунвылын мусюръяс мунӧны ва улӧ да артмӧдӧны куръяясӧн, бухтаясӧн, нӧрысъясӧн да кӧджъясӧн вундалӧм вадор. Мупом саридзлӧн медся лӧсьыд да тӧлысь сайӧдӧм бухтаясысь ӧтиын кыпӧдчӧма Сӧвет Союзлӧн Ылі Асыввылын медся тӧдчана порт — Владивосток.

Мупытшса озырлунъяс. Ылі Асыввыв зэв озыр мупытшса перъянторъясӧн. Тані эм уна из шом, торъя нин тӧдчана сылӧн куйлӧд Бурея мусюрлӧн рытыввыв пӧкатъясын. Мусирлӧн гырысь видзасъяс Сахалинын. Эмӧсь кӧртлӧн, свинечлӧн, цинклӧн да мукӧд металлъяслӧн куйлӧдъяс. Уна зарни.

Юалӧмъяс да уджъяс.
1. Кӧні куйлӧ Ылі Асыввыв? Союз артмӧдысь кутшӧм республикаӧ пырӧ Ылі Асыввыв?
2. Тӧдмалӧй ылӧсас ылнасӧ Ылі Асыввывса войвыв да лунвыв пом чутъяс костысь, Сахалинлӧн кӧ войвывсянь лунвылӧдз ылнаыс 1000 кымын км.
3. Ылі Асыввывлӧн кутшӧм юкӧнъясын унджык гӧраяс, кутшӧмъясын — увтасъяс?
4. Гижтӧй контур карта вылын Ылі Асыввывса гӧра мусюръяс да гижалӧй налысь нимъяссӧ.
5. Кӧні Ылі Асыввылын эмӧсь вулканъяс да гейзеръяс?