​

Ыджыд Бритму мусерпас вылын

Тайӧ канму чукӧрас пырӧны Евразияса рытыввыв юкӧнын куйлысь муяс. Татчӧс ывлавыв вылӧ ёна тӧдчӧ матыс Атлантика, татчӧс йӧз гижӧны историянысӧ уна сё во чӧж, татчӧс войтырлӧн овмӧсыс зэв бура сӧвмӧма. Рытыввыв Европаса канмуясысь медыджыдъяс — Германия, Франция, Ыджыд Бритму. Наысь му ыджда серти ичӧтджыкӧсь Швейцария, Бельгия, Нидерландъяс, Ирландия, Австрия.
Ыджыд Бритму. Тайӧ дівывса канмуыс территория серти абу вывті паськыд. Сійӧ куйлӧ Брит діяс вылын да шусьӧ сідзи медыджыд ді ним сертиыс.

1. Кутшӧм діяс вылын куйлӧ Ыджыд Бритму? Корсьӧй мусерпасысь сы бердса океан да саридз, Войвыв Атлантика визув. 2. Кутшӧм кывкӧртӧд позьӧ вӧчны тайӧ канму климат вылӧ Атлантика океан тӧдчӧм йылысь?

Ывлавывлӧн аслыспӧлӧслунъяс. Ыджыд Бритмусӧ материкысь торйӧдӧ векньыд вис. Ывлавыв гӧгӧртас серти Бритму казьтылӧ Рытыввыв Европаса орчча канмуяс. Тайӧ и гӧгӧрвоана, ӧд сійӧ торйӧдчӧма материксьыс  дзик на неважӧн. Канмулӧн рельефыс абу ӧткодь. Рытыв-войвылыс гӧраӧсь, тайӧ гӧраясыс важсяӧсь, ёна пазалӧмаӧсь. Кӧть найӧ и сибаланаӧсь, йӧзыслы олӧм вылӧ лӧсялӧджык шыльыд веркӧса асыв-лунвылыс.
Ыджыд Бритму озыркодь мупытшса перъянторъясӧн: из шомӧн, кӧрт рудаӧн, свинечӧн да цинкӧн. Канму дорса Войвыв саридз пытшкысь восьтӧма мусира да биаруа вель ыджыд куйлӧдъяс.

​

Лондон юркар

Океанлӧн матыслун вӧсна гожӧмыс ыркыд (+12...+16°С), а тӧлыс небыд, тӧвшӧрся +4...+5°С шӧр температураа. Лымъявлӧ, но лымйыс ӧдйӧ сылӧ, и сӧмын войвылын, гӧраясын, куйлӧ 1–1,5 тӧлысь. Саридз климатыс лӧсялӧ турун быдмӧмлы, асыв-лунвылын найӧ вежӧдӧны во чӧж. Ыджыд Бритмусӧ тшӧкыда нимтылӧны веж лудъяса канмуӧн.
Англияын поводдяыс вежласяна, букыш, зэра, торйӧн нин арнас. Океансянь тшӧкыда пӧльтӧны улис тӧвъяс. Тӧв и гожӧм пуксьывлӧ сук ру. Мукӧддырйи сійӧ оз разав некымын лун чӧж.
Шыльыдінса уна ваа да лӧнь юяс суднояслы ветлыны позянаӧсь. Темза ю вылын сулалӧ Ыджыд Бритмулӧн юркар — Лондон.
Коркӧ Ыджыд Бритму вӧлі вевттьӧма паськыд коръя вӧръясӧн. Ӧні найӧ абуӧсь, сӧмын кӧнсюрӧ кольӧмаӧсь расъяс, тупуа да бука вӧр діяс. Гырысь пемӧсъяс — ош, вӧрпорсь, кӧр — важӧн бырӧдӧма.
Канму бердса саридз ваясысь кыйлӧны уна сикас чери: сельди, треска, килька. Англичанаыд черитӧ сёйӧны уна.
Ыджыд Бритмуын олысь йӧз. Ыджыд Бритму, кыдз и рытыввыв Европаса унджык канмуыс, овмӧдӧма тшӧкыда. Уна кар сулалӧ саридз бердын.
Англи йӧз — медся уна лыда войтыр Ыджыд Бритмуын. Найӧ овмӧдӧны канмулысь ыджыдджык юкӧнсӧ. Англи кыв — канмуын медшӧр кыв — мир пасьтала тшӧкыда юргӧ. Войвыв юкӧнын олӧны ас этнослысь аслыспӧлӧслун видзысь шотландечьяс. Шотландия — канмулӧн гӧраӧсь юкӧн, кӧні гӧра йывъясыс купол сямаӧсь. Ирландия ділӧн асыв-войвылын олӧны ирландечьяс — Ыджыд Бритмулӧн важся олысьяслӧн йылӧмыс, а Уэльс кӧджын — уэльссаяс.
Ыджыд Бритму — сӧвмӧм индустрияа канму. Коркӧ важӧн тані перйылісны из шом да кӧрт руда. Ӧнісӧ фабрик-заводъяс уджалӧны медсясӧ суйӧр сайысь вайӧм сырьё вылын.

​

Шотландечьяс

Канмуын сывдӧны уклад, вӧчӧны самолётъяс, саридзвыв карабъяс, машинаяс, компьютеръяс. Ӧнія кадӧ Войвыв саридз пыдӧсын зіля сӧвмӧдӧны мусир да биару ыджыд куйлӧдъяс.
Сиктса олысьыс абу уна. Налӧн медшӧр удж — скӧт видзӧм, та вылӧ канмуын ывлавыв гӧгӧртасъясыс торйӧн лӧсьыдӧсь. Рӧдмӧдӧны яя да йӧла мӧс пӧрӧдаяс, а каръяс бердын — порсьясӧс да гортса лэбачьясӧс. Шотландия да Уэльс нималӧны ыжъяснаныс.
Косджык да шоныдджык асыв-лунвылын быдтӧны шобді, ид да сакара свеклӧ. Ас няньыс Ыджыд Бритмулы оз тырмы, и сійӧ вайӧ няньсӧ мукӧд канмуясысь. Быдлаын пуктӧны картупель. Уна сад, град йӧр да вирич. Каръясын да сиктъясын радейтӧны быдтыны уна пӧлӧс дзоридзьяс. Вӧр-ва дорӧ муслун — Англияса войтырлы лӧсялана аслыспӧлӧслун.
Сиктсаяс уджалӧны грездъясбердса фермаяс вылын. Сэні, кӧні рӧдмӧдӧны скӧт, унджыксӧ аддзан торйӧн сулалысь хуторъяс да фермаяс. Найӧ векджык гӧгӧртӧмаӧсь ловъя быдмӧг потшӧсӧн, а гӧраӧсь инъясын — изйысь лажмыд бердӧн. Синмӧ шыбитчымӧн ывлавыв гӧгӧртасыс тӧдчӧ сиктса керкаяс архитектураын. Вевтъясыс налӧн джуджыдӧсь, крутӧсь, черепичаӧн вевттьӧмаӧсь, та вӧсна на вылысь ӧдйӧджыка визувтӧ зэр ваыс. Шӧр нэмъяссянь Ыджыд Бритмуын сэн и тан колялӧмаӧсь изкаръяс. Ыджыд Бритму — уна сикас спорт ворсӧмъяслӧн чужанін, на пиысь ӧтиыс — футбол.

Мог:

1. Мусерпасъяс вылӧ мыджсьӧмӧн дженьыда висьтыштӧй, мыйӧн аслыспӧлӧс Ыджыд Бритмуса вӧр-ва. 2. Гӧгӧрвоӧдӧй, мыйла Бритмуын татшӧм климат. 3. Канму кутшӧм юкӧнын медся лӧсьыд гӧгӧртасыс быдмӧг вӧдитны, мыйла?