Гижалӧй канал, вавидзанін, пруд, кодӧс аддзинныд. Кыдзи наӧн вӧдитчӧны?

1. Канаваяс. Юяс да тыяс му пасьтала абу быдлаын ӧтмындаӧсь. Кӧнсюрӧ ваыс этша, а мӧдлаын, мӧдарӧ, сійӧ вывті уна. Во гӧгӧр чӧж ӧти кадӧ ваыс юад овлӧ юрвывтыр, а мӧд кадӧ юыс ляпкалӧ. Та вӧсна йӧзыс важысянь кодйӧны канаваяс, лӧсьӧдӧны вавидзанінъяс.
Канаваяс — морт киӧн вӧчӧм юяс. (Кутшӧм пасӧн петкӧдлӧма канаваястӧ мусерпасын? Торйӧн кодйӧм ворга тырӧ ю либӧ ты ваӧн. Канаваясті ватӧ вуджӧдӧны ӧти ю системаысь мӧдас. Артмӧны зэв бур ва туйяс. Бурмӧ и ваӧн могмӧдӧм.
Шуам, Мӧскуа нима канава йитӧма Мӧскуа ю Волгаӧн, а Волга-Дона канава — Волгаӧс Донӧн (корсьӧй тайӧ канаваяссӧ мусерпасысь). Канаваяс отсӧгӧн Мӧскуа сэсся ва туйяснас йитӧма Балтика, Еджыд, Азов, Сьӧд да Каспи саридзьяскӧд (атласысь, Роч му физикаса картасьыс, корсьӧй канаваяс, кодъяс йитӧны Мӧскуатӧ витнан саридзкӧд). Бурджык лои и карса олысьястӧ ваӧн могмӧдӧм.
Кӧні ваыс оз тырмы, сэтчӧ кодйӧны кӧтӧдан канаваяс, а му веркӧсыс кӧ нюръя — косьмӧдан канаваяс.

2. Вавидзанінъяс. Юяслӧн вердчанногыс, а сідзкӧ и ва тшупӧдыс наын вежсьӧ во гӧгӧр чӧж. Шуам, Роч му рытыввыв юкӧнын валӧн медся вылыс тшупӧдыс овлӧ дженьыдкодь тувсов ытва дырйи. Мукӧд кадӧ, кор ваыс йӧзыслы колӧ сымда жӧ, ва тшупӧдыс тӧдчымӧн улынджык. Сійӧн, медым могмӧдны овмӧстӧ ваӧн, ю визувсӧ регулируйтӧны ю ворга помӧдӧмӧн да лӧсьӧдӧны морт ки помысь вӧчӧм вааинъяс — вавидзанінъяс.
Волгавывса вавидзанінъясын тулысын чукӧртӧны сывва, а гожӧмын тайӧ васӧ вочасӧн лэдзӧны помӧд пырыс. Та вӧсна гожӧмын юыс помӧдысь кывтчӧс оз ляпкав. Тайӧтор лоӧ зэв коланаӧн йӧзӧс, индустрияса да видз-му уджаинъяс во гӧгӧр чӧж ваӧн могмӧдӧм боксянь, гидроэлектростанцияяс уджӧдӧм боксянь да, дерт жӧ, ваті ветлӧм боксянь. Ӧнія кадӧ Волга вылас сизим помӧд. Ыджыд вавидзанінъяс эмӧсь Кама вылын. Роч муын медся гырысь вавидзаніныс — Братскӧй, Ангара ю вылын (петкӧдлӧй тайӧ вавидзанінсӧ мусерпасысь).
Ичӧт вавидзанінъяс — прудъяс — йӧзыс вӧчӧны шор сёнъясӧ либӧ та вылӧ кодйӧм гуранъясӧ. Найӧс видзӧны садъяс да градъяс киськавны, чери вӧдитны, мукӧдтор вылӧ. Корсюрӧ прудйын быдтӧны вавыв пӧтка. Прудъястӧ лӧсьӧдалӧны паркъясын, шойччан зонаясын.
Канаваяс да вавидзанінъяс йӧзлы ёна коланаӧсь. Но найӧс лӧсьӧдӧм водзвылын быть лоӧ артыштны, кутшӧма вежсяс таысь матігӧгӧрса вӧр-ваыс.

Юалӧмъяс да уджъяс.
1. Мыйӧн канава торъялӧ юысь, а вавидзаніныс тыысь?
2. Верман-ӧ кывтны юясті Мӧскусянь Донвыв Ростовӧдз? Кутшӧм юясӧд да канаваясӧд лоӧ кывтны?
3. Кутшӧм тыяс артмӧны вавидзанінъяс моз жӧ?
4. Кутшӧм тӧдчанлуныс канаваяслӧн да вавидзанінъяслӧн?