1. Мыйла сынӧдлӧн шонтӧгыс во чӧжӧн вежласьӧ. Роч канмуын сынӧд температура ёнакодь вежласьӧ во чӧжӧн. Кузь гожся лунъясӧ му веркӧс бура шоналӧ, а дженьыд войясӧ оз удит кӧдзавны. Та вӧсна сынӧд температураяс гожӧмын овлӧны медся вылынӧсь. Арын кӧдзыдланьӧ кежлывлӧ, а тулысын бара шондӧдӧ.
Во чӧж сынӧд температуралӧн вежласьӧмыс кызвыйӧ сы сайын, мый кузьта луныс да кутшӧм пельӧсӧн шонді югӧрыс усьӧ му веркӧсӧ: мыйӧн зӧмджыка усьӧ югӧрыс, сійӧн ёнджыка шоналӧ му веркӧсыс.
Му шарын эмӧсь интасъяс, кӧні сынӧд температураыс во чӧжӧн озджык вежлась: сэні век гожӧм. Сідзкӧ шонді югӧр усян пельӧс сэні во гӧгӧр чӧж ыджыд кольӧ.

Удж.
Гижталӧй тетрадяныд 6№ таблича да тыртӧй сійӧс. Колана мыччӧдъяс ті босьтанныд велӧдыссянь, а лунлысь кузьтасӧ позьӧ видзӧдны нетшкана лист бокъяса лунпасысь.

Таблича №6.
Показательяс. Тӧлысьяс
Шонділӧн луншӧрся вылна
Лунлӧн кузьта
Шӧр шонтӧгъяс

2. Тӧлысьчӧжся шӧр шонтӧг. Медым орччӧдны сынӧд температурасӧ торъя тӧлысьясысь вӧдитчӧны тӧлысьчӧжся шӧр шонтӧгъясӧн. Медым тӧдмавны тӧлысьчӧжся шӧр температура, колӧ содтыны тӧлысь чӧж став вой-лунся шӧр шонтӧгсӧ да суммасӧ юкны тӧлысся лун лыд вылӧ.

3. Сынӧд шонтӧглӧн вочӧжся вежласьӧм. Орччӧдам кӧ тӧлысьчӧжся шӧр температураяс, петӧ: медся шоныд тӧлысьӧн Войвыв мусярджынйын векджык овлӧ сора тӧлысь, а медся кӧдзыдӧн — тӧвшӧр. Лунвыв мусярджынйын, мӧдарӧ, юльыс — медся кӧдзыд тӧлысь, а январыс — медся шоныд.

Удж.
6№ табличаса мыччӧдъяс серти гӧгӧрвоӧдӧй, мыйла Войвыв мусярджынйын, кӧні тшӧтш и Роч муыд куйлӧ, медшоныд тӧлысьыс — лӧддза-номъя, а медкӧдзыд — январ.

Став тӧлыссьыс кӧ шӧр температурасӧ тӧдам, позьӧ вӧчны во чӧж температура вежласян график да артыштны, кыдзи торъялӧны вочӧжся медкӧдзыд тӧлысьын да медшоныд тӧлысьын шӧр температураяс, м. ш. лыддьыны сынӧд шонтӧглысь вося амплитуда.

Удж.
Мӧскуаын во чӧж температура вежласян график серти тӧдмалӧй: а) кутшӧм овлӧ шӧр температура Мӧскуаад медся шоныд да медся кӧдзыд тӧлысьясын; б) Мӧскуаын сынӧд шонтӧглысь вося амплитуда.

4. Сынӧдлӧн унавося шӧр температура. Тӧлысьчӧжся шӧр температураыс весиг ӧти оланінын оз овлы пыр ӧткодьӧн. Ӧти воӧ, шуам, сора тӧлысь зэв жар, а мӧд воӧ — зэра да ыркыд. Медым орччӧдны тӧлысьчӧжся сынӧд шонтӧгъяс торъя пунктъясын, вӧдитчӧны тӧлысь серти унавося шӧр температураӧн. Сійӧс тӧдмалам, юкам кӧ уна во чӧж пасъялӧм тӧлысся шӧр температураяс во лыд вылӧ.
Тӧдам кӧ быд тӧлысь серти унавося шӧр температура, позьӧ артыштны и тайӧ пунктас вочӧжся шӧр температура.

7№ таблича.

58° в. ш.-са Яруслав карын тӧлысь серти унавося шӧр температураяс, °С
Вочӧжся шӧр температура
Шонтӧглӧн вочӧжся амплитуда

8№ таблича.

Сингапурын да Стокгольмын тӧлысь серти вочӧжся шӧр температураяс, °С
Каръяс
Тӧлысьяс
Вочӧжся шӧр температура
Шонтӧглӧн вочӧжся амплитуда
Сингапур (1° в. ш.)
Стокгольм (59° в. ш.)