Гижӧй талунъя асывся поводдясӧ.

1. Мый лоӧ поводдя. Атмосфера улысь юкӧнын, тропосфераас, сынӧдлӧн век вежсьӧны шонтӧг, личкӧд да ва ру лыд, вежласьӧны тӧвъяс, кымрасьӧм да усян енэжва. Ӧтлаын ставныс и лӧсьӧдӧны поводдясӧ. Поводдя прогнозъяс серти, мый лыддьӧны радио да телевизор пыр, ми тӧдам: Му шарас мӧд-мӧд местаясын поводдяыс абу ӧткодь.  Но и ӧтилаын талунъя поводдяыс вермӧ ёна торъявны тӧрытъясьыс (аддзӧй та вылӧ видлӧгъяс асланыд поводдя луннебӧгысь). Сідзкӧ, поводдя вежласьӧ и кадын, и инын.

Поводдяӧн шуӧны сійӧс, мый вӧчсьӧ тропосфераын индӧминын торъя кадколастын.

2. Мыйла вежласьӧ поводдя.  Поводдялӧн торъя петкӧдчӧмъяс мӧда-мӧдтӧг оз овны. Шуам, жар гожся лунӧ сынӧд, му веркӧссянь шоналӧ да, кокняммӧ: сідзкӧ чинӧ и атмосфераса личкӧд. Жар поводдя дырйи ёнджыка пакталӧ, а та вӧсна артмӧны юра кымӧръяс либӧ кунӧръяс.
Тӧлыс кӧ кутас пӧльтны мӧдладорсянь, поводдя пырысь-пыр вежсьӧ. Артмӧ тадзи сы вӧсна, мый тӧвъяс новлӧны му весьтӧд ыджыд сынӧд юкӧнъяс, кодъяс торъялӧны аслуннаныс, сідз шусяна сынӧд массаяс. Мыйла ӧти сынӧд массаыс шоныд, а мӧдыс  кӧдзыд, мыйла найӧ торъялӧны васӧдлун да пырыс тыдаланлун сертиыс? Вочавидзнытӧ та вылӧ абу сьӧкыд: сынӧдыс овлӧ сэтшӧмӧн либӧ татшӧмӧн сы серти, кутшӧм веркӧс весьтын сійӧ лоӧ. Океан весьтын артмӧны улис да пырыс тыдалана сынӧд массаяс, овтӧминъяс-пустыняяс весьтын — пӧсь, кос да бус тыраяс. Кӧдзыд, кос да пырыс тыдалана сынӧд массаяс артмӧны тӧлын Антарктида да Войвыв океан весьтын. Вой тӧв кӧ тӧвнас ваяс миянӧ татшӧм сынӧд массасӧ, пуксяс кӧдзыд да сэзь поводдя. Сэсся мӧдас пӧльтны рытыв тӧв, ваяс Атлантика океансянь шоныд да улис сынӧд, сэк Роч му европаса юкӧнын олысьяслы колӧ виччысьны шондӧдӧм да енэжва.

3. Поводдя типъяс. Поводдяыд ёна вежласьӧ, но мукӧд лунъясӧ овлӧ пӧшти ӧткодь поводдя. Метеорология туялысьяс торйӧдісны поводдялысь некымын тип.

Уджъяс.
1. Мӧд форзацысь тӧдмасьӧй, кыдзи сёрнитчӧма пасйыны поводдя сикасъяс, да вочавидзӧй юалӧмъяс вылӧ: а) поводдялысь кутшӧм элемент вӧлі пуктӧма подулӧ поводдясӧ типъяс вылӧ юкигӧн; б) кутшӧм  кык ыджыд юкӧнӧ чукӧртӧмаӧсь поводдя сикасъяс.
2. Кутшӧм сикас поводдя векджык овлӧ тіян интасын тӧлын, а кутшӧм — гожӧмын?

Му шарын эмӧсь районъяс, кӧні во гӧгӧр чӧж поводдяыс овлӧ ӧти-мӧд сикас сӧмын. Шуам, экватор дорын пыр жар, а полюсъясладорын — кӧдзыд.

4. Поводдя прогноз. Важъя кадӧ поводдятӧ водзвыв висьталісны татчӧс казялӧмторъяс серти: кутшӧм ногӧн тшын петӧ трубаысь, мый рӧма пуксьысь шонді, кыдзи кутӧны асьнысӧ пемӧсъяс. 200 во сайсянь нин поводдя бӧрся видзӧдӧны систематическӧя: приборъясӧн пасйӧдӧны шонтӧг да сынӧдлысь васӧдлунсӧ, атмосфераса личкӧд, кодарсянь да мый вынӧн пӧльтӧ тӧв да с. в. Ӧні Му веркӧсыс вевттьӧма метеостанцияясӧн, кӧні тропосфера бӧрся видзӧдӧны специалист-метеорологъяс. Став чукӧртӧм юӧр найӧ сетӧны гидрометеоролог  кантораясӧ, а найӧ — Ставмирса метеорология шӧринъясӧ. Татшӧм шӧриныс Му вылас куим — Мӧскуаын (Роч му), Вашингтонын (Ӧтувтчӧм Штатъяс) да Мельбурнын (Австралия). Метеорология шӧринын метеостанцияясысь да спутникъяссянь воӧм мыччӧдъяс анализируйтӧны вына компьютеръяс отсӧгӧн. Результат серти лӧсьӧдӧны «поводдя карта», кӧні торъя пасъясӧн петкӧдлӧма поводдя йылысь информация став видзӧдан пунктъяс серти.
Ӧнія кадӧ метеорологъяс зільӧны оз сӧмын прогнозируйтны поводдясӧ, а тшӧтш и вежны сійӧс. Уна канмуын специалистъяс кужӧны зэрӧдны енэж, падмӧдны шер усьӧмысь.

Юалӧмъяс да уджъяс.

1. Мый лоӧ поводдя? Мыйла сійӧ тшӧкыда вежласьӧ?
2. Кыдзи вежласьӧ поводдя тіян интасын тӧвнас да гожӧмнас, пӧльтӧны кӧ тӧвъяс: а) асыввывсянь; б) рытыввывсянь; в) войвывсянь; г) лунвывсянь?
3. Поводдя бӧрся видзӧдан луннебӧг серти тӧдмалӧй быд лунся поводдя тип. Вӧчӧй кывкӧртӧд, кутшӧм типыс видзӧдан кад чӧжӧн вӧлі медуна. Орччаӧдӧй результатъяс тіян интасса уна вося шӧр мыччӧдъясӧн.
4. Гижӧй тетрадьӧ талунъя поводдя йылысь, ставлы тӧдса пасъясӧн вӧдитчигӧн.
5. Чукӧртӧй унджык йӧзкостса приметаяс, код отсӧгӧн позьӧ водзвыв тӧдмавны поводдя.