Кутшӧм сикаса поводдя векджык овлӧ тіян тӧлын, а кутшӧм — гожӧмын.

1. Мый лоӧ климат? Ӧти интасын поводдяыс век вежсьӧ, но оз быд во ӧткодя. Шуам, гожӧмыс коркӧ овлӧ жар да кос, а кор и ыркыд да зэра. Ӧти воас тӧлын шоныдкодь, а мӧдас — дзик кӧдзыд.

Удж.

Видзӧдӧй диаграммаяс, кӧні петкӧдлӧма Мӧскуаын поводдя сикасъяс да 2-ӧд форзацса поводдя сикас пасъяс. Тӧвшӧрся диаграммаяс серти тӧдмалӧй: а) кутшӧм поводдя сикас векджык овлӧ Мӧскуаын тӧвшӧр дырйи; б) мыйӧн 1969ʼ вося тӧвшӧрын поводдяыс торъяліс уна вося шӧр поводдяысь; в) мыйӧн 1971ʼ вося тӧвшӧрся поводдя торъяліс уна вося шӧр поводдяысь; г) мыйӧн ӧткодьӧсь 1969 и 1971ʼ вося тӧвшӧрся поводдя сикасъяс да Мӧскуаса уна вося шӧр поводдя январын.

Юлься диаграммаяс серти тӧдмалӧй: а) кутшӧм сикас поводдя векджык овлӧ Мӧскуаын сора дырйи; б) мыйӧн 1968ʼ сорася поводдя торъялӧма уна вося шӧр поводдяысь; в) кутшӧм сикас поводдялӧн пайыс вӧлі 1972ʼ сораын торйӧн ыджыд; г) мыйӧн ӧткодьӧсь уна вося шӧр поводдя сора тӧлысьын да 1968 и 1972ʼ сора тӧлысся поводдя сикасъяс.

Мӧскуаын, дай Роч му пасьтала, во гӧгӧр чӧж вежласьӧ нёль юкӧн, тӧвнас векджык овлӧ кӧдзыд поводдя, а гожӧмнас — шоныд.

Поводдялысь уна вося режим, коді лӧсялӧ кутшӧмкӧ интаслы, шуӧны тайӧ интасса климатӧн.

Му шарса быд интасын климатыс аслыспӧлӧс. Экваторбердса юкӧнас поводдя да климат оз торъявны: сэні быд лун жар поводдя да ёна зэрласьӧ. Шӧр пасьтаясын (широтаясын) во гӧгӧр чӧж вежласьӧны сезонъяс. Медся кӧдзыдӧн тані век лоӧ тӧв, а медшоныдӧн — гожӧм. Полюсдорса мутасын во гӧгӧр чӧж поводдяыс кӧдзыд, сійӧн мувыв лым сэні пӧшти оз сыв да вочасӧн пӧрӧ кыссян йиӧ.

2. Климатлы характеристика. Медым сетны кутшӧмкӧ интасса климатлы характеристика, колӧ тӧдны, кутшӧм поводдя сэні вӧлі уна во чӧж. Климат гижалігӧн вӧдитчӧны татшӧм мыччӧдъясӧн: уна во серти сынӧдлӧн тӧлысьчӧжся шӧр температураяс, енэжвалӧн уна вося шӧр лыд да усян режим, кодарсянь векджык пӧльтӧны тӧвъяс. Климат гижалӧмӧ пыртӧны и нормаысь кежалӧм йылысь юӧръяс: медвылыс да медулыс температураяс, медыджыд да медічӧт енэжва лыд да м. т.

3. Кыдзи тӧдчӧ климат вӧр-ва да морт олӧмын. Климатыс ёнакодь тӧдчӧ и ывлавылас, и морт овмӧсас. Климат — морт котыр олӧмын зэв тӧдчана тор. Сы сайын йӧзлӧн сёян-юан, паськӧм, оланін да оласног. Роч мулӧн климатыс нималӧ кӧдзыд тӧвъясӧн, сійӧн быд керкаын быть лӧсьӧдны шонтантор да кык пӧвста рамаяс либӧ пластика рамаяс; Роч муын олысьяслы колӧ шоныд паськӧм. Полюсдорса мутасын, кытчӧ кутшӧмакӧ и Роч муыд пырӧ, пыр олысь йӧзыс дзик абуӧсь.