География, элладаса кывйысь кӧ вуджӧдны, лоӧ «му гижалӧм». Тадзи нимтӧма тайӧ наукасӧ Важъя Грецияса туялысь Эратосфен. «Ге» кыв эллинъяс ногӧн лоӧ му, а «графо» — гижа. География кывлӧн эм и коми ним: мутӧдӧм. Ми кутам ӧттшӧтш вӧдитчыны и войтыркостса, и коми терминӧн.

Уна нэм чӧж география чукӧртіс юӧръяс да гижаліс выльӧн восьтӧм муяс. Уна сё во география вӧлі медся пыдди пуктана наукаяс пӧвстын. Выль муяс восьтысьяс да ылі ваясын ветлысь-мунысьяс, географияса ыджыд восьтӧмъяс да экспедицияяс, кӧні лои мунны олӧм да кулӧм костті, выль муяс да выль войтыръяс — ставсӧ тайӧс позис тӧрӧдны  ӧти кывйӧ — география.

Но талун став материк да океанлы, быд ді да гӧралы сетӧма нин стӧч координатаяс, найӧс быд боксянь туялӧма да гижалӧма. Ӧнія география водзын сулалӧны дзик мӧд могъяс. Сылы лоӧ тӧдмавны, кыдзи да кутшӧм ывлаввывса процессъяс артмӧдӧны гӧраяс да шыльыдінъяс; кыдзи вежсьӧ Му вылын рельеф; кутшӧм ӧткодь помкаясла сылӧны кыссян йияс, быдмӧны пуяс, кыпӧдсьӧны каръяс да м. т.

Миянлы колӧ оз сӧмын туявны да гижавны мулысь став веркӧссӧ, а и гӧгӧрвоӧдны, мыйла сійӧс лӧсьӧдӧма буретш тадзи, а абу мӧд ногӧн. Таын и эмӧсь ӧнія географиялӧн могъясыс. Географиялы колӧ тшӧтш ас кадӧ водзвыв тӧдмавны да прогнозируйтны, мый вежсяс ывлавылын, торйӧн кӧ вежсьӧмъясыс кӧ вермӧны морт ки помысь лоны, вочавидзны, кыдзи бурджык вӧдитчыны вӧр-ва озырлунӧн, медым ывлавылыс эз гӧльмы, а сылӧн озырлуныс эз быр.

Йӧзыд олӧны уна сикас ывлавыв гӧгӧртасын. Став колантор найӧ босьтӧны вӧр-ваысь. Медым колана ног вӧдитчыны ывлавывса бурторъясӧн да не вайны сылы лёк, колӧ вӧр-ватӧ зэв бура тӧдны.

Тайӧ курсыс тэчӧма татшӧм ногӧн.

Ӧтувъя география юкӧнын ми тӧдмасям тайӧ наука подувъясӧн, сы историяӧн да вӧдитчан методъясӧн. Сы бӧрын тӧдмалам, кыдзи муверкӧссӧ серпасалӧны планъясӧ да картаясӧ, велалам уджавны интас планӧн да география мусерпасӧн. Сэсся тӧдмалам, кутшӧм ин босьтӧ Му планетаным Шонді системаын. Тӧдчана лоӧ и ас интасса ывлавыв йылысь тӧдӧмыс. Тані ми кутам тӧдмасьны быдсикас ландшафтъясӧн.

Пыртан курсын сетсьӧны тшӧтш тӧдӧмлунъяс Му шарлӧн став вевттьӧд йылысь. Найӧс туялігӧн, ті велӧдчанныд тшӧтш гӧгӧвоӧдны, мыйла буретш татшӧм ывлавыв асланыд интасын, кужанныд гижавны да стӧчмӧдавны быдпӧлӧс объектъяслысь (ю, гӧра, шыльыдін, саридз) мувыв куйланног.

Мӧд юкӧнас ми велӧдам мувывса континентъяс да океанъяс, торъя канмуяс да саридзьяс, налысь тӧдчанаджык торъяс.

Коймӧд юкӧнсӧ сиӧма миян чужан Коми мулы.