Кутшӧм ыджыд нин миян Муным, а Шондіыд век жӧ уна пӧв на ыджыдджык. Ӧткодялӧм могысь босьтам арбуз да кӧнтусь (пыш кӧйдыс). Арбузлӧн поперечникыс сё пӧв ыджыдджык кӧнтусь поперечникысь. Шонділӧн кызтаыс 109 пӧв ыджыдджык Му кызтаысь. Сідзкӧ, арбузсӧ кӧ босьтны шонді пыдди, сэк кӧнтусьыс кутас петкӧдлыны Му. Но мыйла нӧ Шондіыс миянлы кажитчӧ сэтшӧм ичӧтӧн? Да сы вӧсна, мый Шондіыс зэв ылын. Шондіӧдз кӧ ми вермам эськӧ лэбзьыны аэроплан вылын часнас 175 км ӧдӧн, сэк эськӧ ми сыӧдз воим сӧмын 90 во мысти. Со кутшӧм ыджыд ылнаыс Мусянь Шондіӧдз. Но миянлы оз ков шензьыны татшӧм ылна вылӧ. Енэжса ылдӧсын эмӧсь и ыджыдджык ылнаяс. Сэзь войӧ видзӧдлӧй енэжӧ. Сэні дзирдалӧ уна сюрс кодзув. А ӧд быд кодзув — сійӧ шонді. Но мыйла нӧ, бара ті юаланныд, кодзувъясыс кажитчӧны ичӧтик чутъясӧн? Да сы вӧсна жӧ, мый найӧ нӧшта на ылынӧсь. Шондіӧдз кӧ ковмис эськӧ лэбны 90 во, то медся матыс кодзулӧдз — 50 млн. во. 

Шонді — зэв ыджыд дон би шар, код вылысын температураыс 6000°-ысь унджык, а пытшкас колӧ лоны нӧшта на унджык. Шонді шарлӧн турасыс (объёмыс) 1305 сюрс пӧв ыджыдджык мусяр турас дорысь. Шондіын сэтшӧм жӧ тыртанторъяс, кутшӧм и муын. Шонді вылын эм кӧрт, ыргӧн да мукӧд металлъяс. Ыджыд температура вӧсна тайӧ тыртанторъясыс кизьӧрӧсь на либӧ газа состоянньӧын. Мусянь шондіӧдз зэв ылын — 149.500.000 км. Шонді вылын тыдалӧны пятнӧяс. Найӧ мыччысьӧны шонді вылын асывладор бокас да 12‒13 суткиӧн вуджӧны шуйгаладорас. Та бӧрын пятнӧяс да дыра кад кежлӧ жӧ вошлӧны, сэсся бара мыччысьӧны асывладор бокас. Тыр кытшсӧ тайӧ пятнӧясыс вӧчӧны 25 сутки гӧгӧр. Сідзкӧ, 25 сутки чӧжӧн шонді бергӧдчӧ аслас чӧрс гӧгӧр. Ас дінас кыскан вынӧн (притяженньӧӧн) шонді кутӧ ас бердас, оз лэдз сійӧс лэдзны помтӧм ылдӧсӧ.