Мувыв куйланін. Му шар веркӧс вылас Африкалӧн куйланіныс, став мукӧд материк серти, зэв аслыспӧлӧс. Сӧмын сійӧс ӧтнассӧ пӧшти шӧрӧдыс вомӧналӧ экватор. Сылӧн медылі чутъяс войвылас да лунвылас пӧшти ӧтылнаынӧсь экваторсянь. Африкалӧн ыджыдджык юкӧныс куйлӧ кык тропик костын экваторса, экваторувса да тропикдорса вӧньясын. Сӧмын войвыв да лунвыв помъяс пырӧны тропикувса вӧньясӧ.

Африкаӧс вӧлі тӧдӧны зэв нин важысянь, ёнджыкасӧ вӧлі тӧдӧны Мушӧр да Гӧрд саридздорса юкӧнъяссӧ. Континент пытшкас пыдӧджык пырныс вӧлі кутӧны Нил юлӧн коськъясыс, овтӧминъяс да кид племяса войтыр. Сёрӧнджык, полігтыр, уна ветлысь-мунысьяс заводитісны кытшовтны Африка гӧгӧр озыр Индияӧ саридз туй корсьӧм могысь.

Европасаяс зэв важ кадъяссянь волывлiсны Африка войвыв вадоръясö, важысянь тöдлiсны найö сiдзжö Гöрд саридз вадоръясöс, кытi ветлiсны Суэц вуджанiнсянь Индияö. Но став мукöд паськыд местаяссö Африкалысь европасаяс тöдмалiсны неважöн. Буретш ХV-öд нэмын португалса морякъяс Европасянь Индияö саридзвыв туй корсигöн, туялiсны став рытыввыв вадорсö Африкалысь да воисны нöрысöдз, кöнi материк дорыс чукыльтö асыв-войвывлань.