Европасаяс зэв важ кадъяссянь волывлiсны Африка войвыв вадоръясö, важысянь тöдлiсны найö сiдзжö Гöрд саридз вадоръясöс, кытi ветлiсны Суэц вуджанiнсянь Индияö. Но став мукöд паськыд местаяссö Африкалысь европасаяс тöдмалiсны неважöн. Буретш ХV-öд нэмын португалса морякъяс Европасянь Индияö саридзвыв туй корсигöн, туялiсны став рытыввыв вадорсö Африкалысь да воисны нöрысöдз, кöнi материк дорыс чукыльтö асыв-войвывлань.

Азия — зэв ыджыд му юкöн; сiйö босьтö коймöд юкöн гöгöр став косiн веркöссьыс да дас кыкöд юкöн став мушар веркöссьыс. Лунвылын сылöн Малакка кöдж пöшти воö экваторöдз, а Малайя архипелаг пырö 11° вылö лунвыв мусярджынйö, сiйö лоö быттьöкö Австралияö вуджан поскöн. Войвылын Челюскин нöрыс сöмын 12°-öн оз во Войвыв полюсöдз, а Войвыв Мулöн дiясыс воöны полюслань нöшта на матöдз.

Азия аслас мусюръяс серти медся джуджыд му юкöн. Медшöр вывтасъяс сэнi лоöны дорвыв мунысь гӧраясысь (гӧра лёдзьясысь), кодъяс унджыкыс сулалöны мылькъяладорнас (ортсыладорнас) либö Индия океанлань, либö Лöнь океанлань банöн. Мылькъя ортсыладорнас лунвывлань — Индия океанлань — бергöдчöмöн сулалöны Гималаяс, Каракорум, Куньлунь, Гиндукуш да Алтай.

Америка нюжвидзö нёль вöнь пырыс, сы понда климатыс сылöн ёна абу öткодь, и Лунвыв Америка климат сертиыс бура торъялö Войвыв Америкаысь.