Америкаӧс, коді торъялӧма Европаысь паськыд Атлантика океанӧн, европеечьяс эз тӧдлыны ХV нэм помӧдз. Сэки ыджыд тӧдчанлун вӧлі Индиякӧд тӧргуйтӧмлӧн, кытысь Европаса купечьяс вайлісны уна кӧрвежантор; кӧрвежанторсӧ Европаын вылӧ донъявлісны да ньӧбавлісны. Индияӧ вузасян туйыс векджык мунліс сэки Мушӧр саридзсянь Ичӧт Азия пыр Перс куръяӧдз, а сэсся сійӧ куръяті да Аравия саридзті Индия вадоръясӧдз. Ичӧтй Азияын олысь турокъяс мырддьывлісны купечьяслысь вузӧссӧ да ёна сьӧктӧдісны Индиякӧд вузасьӧмсӧ.

Америка мукӧд му юкӧнъясысь дзик торъя. Европа да Африка дінысь сійӧс торйӧдӧ Атлантика океан, Азия да Австралия дінысь — Ыджыд океан. Сӧмын асыв-войӧд Америка ёна матыстчӧ Войвыв Азия дінӧ. Тайӧ кык му юкӧн костас Беринг вис лоӧ сӧмын 89 км пасьта. Сійӧ кынмылӧ 9 тӧлысь кежлӧ, сы вӧсна Азияын олысьяс ёна важӧн вӧлі вуджалӧны Америкаӧ. Медічӧт туйкостыс Атлантика океан войвыв юкӧнӧд Европа да Америка костлӧн 3½ сюрс км.

Кысь нӧ сэтшӧм нимыс — Африка? Тӧдмавны, кытысь лои кутшӧмкӧ географияса нимыс, пырджык зэв сьӧкыд, торйӧн кӧ сэк, кор артмӧма сійӧ зэв нин важӧн. Со и Африка кузя туялысьяс вӧзйӧны быдпӧлӧс гипотезаяс. Унджыкӧн чайтӧны,  нимсӧ пӧ континентлы сетӧма ӧти кочуйтысь племя серти, коді олӧма Африка войвылын. Племяыс вӧлі гора нима: афригия.

Австралия вӧлі восьтӧма европеечьясӧн Америка бӧрын (восьтісны голландечьяс 1605ʼ воын). Голландечьяс сылы пуктісны ним Выль Голландия. Австралиялысь вадоръяс да Океаниялысь діяс туялӧмын медыджыд заслугаыс вӧлі ХVІІ нэмын нималана англияса саридзвуджысь Куклӧн.

Америкаöс европеечьяс кыкысь восьтылiсны. Медводз сiйöс восьтiсны Х-öд нэмын саридзвуджысь норманнъяс, кодъяс овлiсны Скандинав кöджын. Выль муяс корсьöм могысь найö неöтчыд уявлiсны ылi туйö да сiдзи восьтiсны (аддзисны) Гренландия, а сэсся и асыввыв вадорсö Войвыв Америкалысь, кодöс найö шуисны «Виноград муöн». Но тайö восьтöмсö норманнъяс эз лыддьыны кутшöмкö ыджыд коланаторйöн да регыд сы йылысь асьныс вунöдiсны.