Карта серти удж.

1. Тӧдмасьӧй Войвыв да Лунвыв Америкалӧн политика картаӧн да индӧй куим канму, кодъяс босьтӧны торйӧн ыджыд мутас.
2. Мусерпасъяс серти (132 да 133 серп.) висьталӧй, кӧні тайӧ канмуяс пиысь йӧзыс олӧны топыдджыка, кӧні торйӧн нин шоч.

Мутас серти медся гырысь канмуяс Америкалӧн — Ӧтувтчӧм Штатъяс Америкалӧн (АӦШ) да Бразилия; кыкнан канмуыс торйӧн неунаӧн сӧмын ичӧтджыкӧсь став Европасьыс, но йӧз лыд сертиыс кыкнаныс ӧтлаын ёна сетчӧны сылы 18. Юркар США-лӧн — Вашингтон, а Бразилиялӧн — Рио-де-Жанейро.

Америкаын первой олісны индеечьяс. Найӧ Азияысь воӧм йӧз, вермас лоны и Ыджыд океанса діяс вылысь. Сёрӧнджык воысь йӧзӧн лоӧны ылі войвывса эскимосъяс. ХVІ нэмсянь заводитӧны овмӧдчыны еджыд расаа племяяс, кодъяс регыдӧн вежисны Америкаын олысь йӧзлысь тэчассӧ. Торъя нин ӧдйӧн овмӧдчисны Войвыв Америкаӧ, кӧдзыд климатыс европеечьяслы бура лӧсяліс. Кызвын йӧзнас тані лоӧны англосаксъяс, мӧдарӧ кӧ шуны, англичана да шотландечьяс. Эмӧсь сідзжӧ и ирландечьяс, немечьяс, скандинавъяс, славяна, но ыджыдалан кывйыс — англичан кыв.

Вывті ыджыд материк-колонияын олысь йӧз бӧръя дас воясас пыр ӧтарӧ ёнджыка гӧгӧрвоӧны империализмлы паныда революция кось нуӧдӧм коланлун йылысь. Вермасьӧмыс лои збыльвылӧ революция сяма сӧмын сэки, кор Октябрся революция влиянньӧ улын медся водзынмунысь африкаса канмуясас мӧдіс котыртчыны да уджавны коммунист партия. Войвыв Африкаын 1925-ӧд воӧ мӧдісны кыпӧдчавны Рифф племяяс Францияса да Испанияса империализмлы паныд. Мароккоын империалистъяслы мойвиис пӧдтыны тайӧ кыпӧдчӧмсӧ сӧмын кузя война нуӧдӧм бӧрын.

Став Африкасӧ асулалісны империалист канмуяс, ӧні сэні сӧмын налӧн тырвыйӧ да джынвыйӧ колонияяс, кӧть эськӧ мукӧдыс на пытшкысь и лыддьысьӧны асшӧр канмуясӧн.

Англия киын Лунвыв Африкаса Союз. Тайӧ брит доминион, коді босьтӧ шӧркоддьӧм вӧньын лунвыв юкӧнсӧ Африкалысь. Лунвыв Африкаса Союзын йӧзыс 3/4 пайыс кафръясысь, готтентотъясысь да бушменъясысь; мукӧд йӧзыс лоӧны буръяс, голландечьяслӧн йылӧмыс, англичана да мукӧд.