Войвыв юкӧныс Австралияын век веж, васӧда тропик вӧр улын да саваннаяс улын. Австралия асыв-лунвылын быдмӧны век веж пуяс, унджыкыс эвкалиптъяс. Тайӧ пуясыс бура велалӧмаӧсь кос да жар климатас: вужъясыс налӧн кузьӧсь да вермӧны кыскыны васӧ му пытшкысь пыдысь; коръясыс налӧн пӧшти вертикальнӧя ӧшалӧны, сы вӧсна шонді югӧр на костӧд сӧмын исковтӧ да сы вӧсна эвкалипта вӧрын зэв югыд. Тайӧ пуясыс сэтшӧм шоча быдмӧны, мый вӧрыс парк кодь.

Австралия куйлӧ лунвыв мусярджынйын, сы вӧсна сэні вочӧжся кадъясыс абу миян кодьӧсь. Меджар тӧлысьыс сэні — январ, а медкӧдзыдыс — юль. Войвыв юкӧныс Австралиялӧн тропик поясын. Температураыс вылын да зумыд: торъялӧмыс медкӧдзыд да меджар тӧлысьяс костын 2‒4°-ысь абу уна. Зэр усьӧ уна, вонас 2 м-ӧдз. Зэрсӧ вайӧны войвывса гожся муссонъяс.

Австралиялӧн му веркӧсыс быдлаті ӧткодьджык. Тайӧ — плавкӧс шыльыдін, кодлӧн дортіыс кыптыштӧма. Торъя ыджыд мусюръяс эмӧсь Австралия рытыввыв юкӧнын. Аслас тэчасногнас Австралия ёна мунӧ Лунвыв Африкалань, Индостанлань да Антарктидалань, кодъяскӧд, буракӧ, ёна важӧн вӧлӧма ӧтпомысь. Асывладорса джуджыдджык юкӧнас эмӧсь кӧрӧмӧн артмӧм гӧраяс — Австралияса Альпъяс, 2800 м-ысь джуджыдджыкӧсь. Австралияса Альпъяслӧн йывъясыс лым визьысь улынӧсь. Рытывладорӧ гӧраяслӧн пӧкатъясыс ньывкыдӧсь да муыс вуджӧ увтасінӧ.

Австралия вӧлі восьтӧма европеечьясӧн Америка бӧрын (восьтісны голландечьяс 1605ʼ воын). Голландечьяс сылы пуктісны ним Выль Голландия. Австралиялысь вадоръяс да Океаниялысь діяс туялӧмын медыджыд заслугаыс вӧлі ХVІІ нэмын нималана англияса саридзвуджысь Куклӧн.

Австралия — медічӧт му юкӧн. Площадьыс сылӧн 7 600 000 кв. км. Сійӧ 6 пӧв ичӧтджык Азияысь да 1,5 пӧв ичӧт Европаысь. Сы бердын лоӧ Ыджыд да Индия океанъяс. Австралия — нач ӧти сэтшӧм му юкӧн, коді ставнас куйлӧ лунвыв мусярджынйын. Азия дінысь водз торъялӧм вӧсна, — а войдӧр найӧ ӧтпомысь вӧлӧмаӧсь — Австралия дзик ӧтнас торйӧн коли да дыр оліс аслас медвойдӧрся быдмӧгъяснас да пемӧсъяснас.