1. Африкаа плиталысь кутшӧм юкӧн босьтӧ платформа? 2. Кутшӧмджык ногӧн артмӧны гӧра системаяс? 3. Кутшӧм йитӧд эм изсикасъяс да мупытшса озырлунъяс костын?
Мувыв куйланін. Му шар веркӧс вылас Африкалӧн куйланіныс, став мукӧд материк серти, зэв аслыспӧлӧс. Сӧмын сійӧс ӧтнассӧ пӧшти шӧрӧдыс вомӧналӧ экватор. Сылӧн медылі чутъяс войвылас да лунвылас пӧшти ӧтылнаынӧсь экваторсянь. Африкалӧн ыджыдджык юкӧныс куйлӧ кык тропик костын экваторса, экваторувса да тропикдорса вӧньясын. Сӧмын войвыв да лунвыв помъяс пырӧны тропикувса вӧньясӧ.
1. Сетӧй характеристика Африка физикаа карталы (плансӧ в. содтӧдысь). 2. Кутшӧм нӧшта картаяс колӧны Африка туялӧм могысь?
ЫВЛАВЫВ
Уськӧдӧй тӧд вылӧ: мый сэтшӧм лакколит?
Быд материк вылын куйлӧ уна канму. Кӧнсюрӧ тайӧ канмуясыс ӧти материк вылас дасъясӧн. И куш Австралия материк вылын абу тадзи. Австралия — уникум кодь материк. Тайӧ материк вылас дзик ӧти канму — Австралияса Ӧтув, либӧ дженьыдика Австралия. Мыйла Ӧтув? Тайӧ ӧтулыс квайт штатлӧн, кодъяс пырӧны канму тэчасӧ.
Уськӧдӧй тӧд выланыд: Кутшӧм ді шуӧны атоллӧн? Мыйла Лӧнь океанын уна діыс вулканаӧсь? Кыдзи шулӧмаӧсь медводдзаӧн му гӧгӧр ветлӧм рочьясӧс.
Діяс тыра мир
Квайт континентысь ӧтдор Мирса океан ваясын куйлӧ зэв-зэв уна ді. Налӧн ывлавылыс вывті аслыспӧлӧс. Ывлавыв комплексъяс Океанияын сы выйӧдз торъялӧны материксасьыс, мукӧд туялысьыс сійӧс весиг торъя му юкӧнӧн шуӧ. Мый нӧ сэтшӧм Океанияыс? Кӧні сійӧ куйлӧ?
Видлав асьтӧ!
Мый сэтшӧм Океания?
Кор европеечьяс тӧдмалӧмаӧсь Австралия йылысь да овмӧдӧмаӧсь сійӧс?
Зэв ылын куйлӧ да, Австралия дыр вӧлі европеечьяслы дзик тӧдтӧмӧн. Важ Муюгыдысь йӧз медводдзаысь тувччӧмаӧсь Австралия му вылӧ 1606ʼ воын. Тайӧ вӧліны Голландияысь экспедицияӧн волӧмаяс, кодъяс петӧмаӧсь материк войвывса Кейп-Йорк кӧджӧ.
Австралия политикаа карта вылысь ті аддзанныд сӧмын ӧти канму — Австралияса Ӧтув — мирса дзик ӧти канму, коді дзоньнас шымыртӧ материксӧ. Сы вежтасъяс пытшкын тшӧтш Тасмания ді да ӧткымынӧн матігӧгӧрса неыджыд діяс. Мода вылас Австралия пырӧ Ёрт котырӧ, кӧні юрнуӧдӧ Ыджыд Бритму. Татшӧм ногӧн канму юралысь пыдди тані пуктӧма Англияса королеваӧс.