Уськӧдӧй тӧд выланыд: Кутшӧм компонентъясысь тэчӧма ывлавыв комплекс?

Африкаса вӧр-валы характернӧй торйӧн лоӧны экваторсянь кыкнанладорас ясыда вежласян вӧр-ва зонъяс. Збыль тай, Африкаса вӧр-ва зонаяс Войвыв да Лунвыв мусярджынъясас рӧмпӧштанын моз тӧдчӧны.

Уськӧдӧй тӧд выланыд: Мый лоӧ ю система да ю бассейн? Кыдзи артмӧны косьяс да борганъяс? Кутшӧм тыяссӧ шуӧны тектоникаӧн?

Африкаса гидрография вез

Уськӧдӧй тӧд выланыд: Мый сэтшӧм шонтӧг амплитуда? Мыйӧн аслыспӧлӧсӧсь сынӧдлӧн сувтса ног вешъялӧмъяс экваторладорын да тропикъясланьын? Мыйла джуджыд гӧра йывъяссӧ вевттьӧма нэмӧвӧйя лымйӧн да йиӧн?

Климат артмӧдан факторъяс

Уськӧдӧй тӧд выланыд: Мый сэтшӧм рифт? Кутшӧм сикас мупытшса озырлунъяс овлӧны? Кутшӧм йитӧдыс му пытш тэчас да мутас рельеф костын?

Африка — важъя континент.

Кысь нӧ сэтшӧм нимыс — Африка? Тӧдмавны, кытысь лои кутшӧмкӧ географияса нимыс, пырджык зэв сьӧкыд, торйӧн кӧ сэк, кор артмӧма сійӧ зэв нин важӧн. Со и Африка кузя туялысьяс вӧзйӧны быдпӧлӧс гипотезаяс. Унджыкӧн чайтӧны,  нимсӧ пӧ континентлы сетӧма ӧти кочуйтысь племя серти, коді олӧма Африка войвылын. Племяыс вӧлі гора нима: афригия.

1. Кыдзи Лӧнь океан йитчӧ мукӧд океанъяскӧд?
2. Кыдзи Лӧнь океан куйлӧ экватор, тропикъяс, полюс кытшъяс серти? Содтӧдъясса план вылӧ мыджсьӧмӧн, сетӧй океан куйланінлы тыр характеристика.
3. Шуӧй да петкӧдлӧй Лӧнь океанса гырысь кӧджъяс да діяс.

1. Лыддьӧдлӧй Африкалысь вӧр-ва зонаяс. Мыйӧн аслыспӧлӧс материк вылас налӧн куйланіныс? 2. Кутшӧм йитӧдыс эм климат вӧнь да вӧр-ва зона костын? 3. Висьталӧй, мый серти медсясӧ тӧдчӧны татшӧм зонаяс: экваторбердса вӧръяс, саваннаяс, тропикдорса овтӧминъяс.

Экваторбердса вӧръяс куйлӧны Конго (Заир) ю вожын экваторсянь ӧтар-мӧдарас да Гвинея куръя пӧлӧн, экваторсянь войвылас. Зонаыс артмӧма, во гӧгӧр чӧж татчӧ уна шоныд да васӧд локтӧ да.

1. Петкӧдлӧй мусерпасысь Конго (Заир), Нил, Замбези, Нигер ю вожъяс да тӧдчӧдӧй налысь вежтасъяс контура карта вылӧ. 2. Петкӧдлӧй, кутшӧм йитӧд овлӧ ю да рельеф костын. 3. Кыдзи юяс йитчӧны климаткӧд?

Медшӧр ю системаяс. Африкаын уна ыджыд ю. Ю везйыс куйлӧ материк мутасын оз быдлаын ӧтмындаӧн. (Гӧгӧрвоӧдӧй мыйла.) Материк веркӧсысь 1/3-ыс ортсыӧ визувттӧмин.

1. Кутшӧм сынӧд массаяс артмӧны материк весьтын? 2. Кутшӧм атмосфера личкӧд вӧньын куйлӧ Африкаыс? Кыдзи тайӧ личкӧд вӧньяс тӧдчӧны атмосфераса енэжваын?