Европаын олысь йӧз юксьӧны со кутшӧм котыръясӧ: инда-европаса, семит, яфет, финн-угор да тюрк вылӧ.

Инда-европаса группаын лоӧ уна сикас йӧз. Рытыв-лун юкӧн материк вылын да Европаса лунвыв кӧджъясын олӧны роман либӧ латин йӧз. Татчӧ пырӧны французъяс (Европа рытыв юкӧнын), испанечьяс да португалечьяс (Пиреней кӧджын), итальянечьяс (Апеннин кӧджын). Торйӧн на дінсянь Балкан кӧдж войвылын олӧ романскӧй йӧз — румынъяс.

Ті тӧдмаланныд:

• Кымын морт олӧ Африкаын да кыдзи найӧ овмӧдчӧмаӧсь материк пасьтала.
• Кымын канмуыс континентын да кыдзи йӧзыс тані овмӧс сӧвмӧдӧны.

Олысь котырлӧн топыдлун да лыд. Америкаын став олысьыс 363 млн. морт, на лыдысь 239 млн. воӧ Войвыв Америка вылӧ (Вест-Индиякӧд ӧтлаын) да 124 млн. морт Лунвыв Америка вылӧ. Мутас серти Америка пӧшти ӧткодь Азиякӧд, но йӧз лыд серти сійӧ нёль пӧв ичӧтджык сыысь.

Америкаын йӧзлӧн шӧркодь топыдлуныс 1 кв. км вылӧ воӧ 8 морт, но Войвыв Америкаӧ йӧзыс овмӧдчӧма Лунвыв серти ёнджыка.

Америкаын олӧ 250 млн. морт гӧгӧр. 1 кв. км вылӧ сэні воӧ шӧркодя сӧмын 6 морт; Азияын жӧ олысьяслӧн шӧр топыдлуныс лоӧ 26 морт 1 кв. км вылӧ; Европаын — 50 морт.

Медся этша йӧзаӧсь полюсдорса діяс да Йиа океан вадоръяс. Сэні олӧны эскимосъяс.

Америкаын первой олісны индеечьяс. Найӧ Азияысь воӧм йӧз, вермас лоны и Ыджыд океанса діяс вылысь. Сёрӧнджык воысь йӧзӧн лоӧны ылі войвывса эскимосъяс. ХVІ нэмсянь заводитӧны овмӧдчыны еджыд расаа племяяс, кодъяс регыдӧн вежисны Америкаын олысь йӧзлысь тэчассӧ. Торъя нин ӧдйӧн овмӧдчисны Войвыв Америкаӧ, кӧдзыд климатыс европеечьяслы бура лӧсяліс. Кызвын йӧзнас тані лоӧны англосаксъяс, мӧдарӧ кӧ шуны, англичана да шотландечьяс. Эмӧсь сідзжӧ и ирландечьяс, немечьяс, скандинавъяс, славяна, но ыджыдалан кывйыс — англичан кыв.

Африкаын олысь став йӧзыс лоӧ 140 млн. морт гӧгӧр. Шӧркодя 1 кв. км вылӧ воӧ 5 морт. Медуна йӧз олӧ Нил ю пӧлӧн; 1 кв. км вылӧ воӧ 360 морт. Сахараын да Калахариын, оазисъясын кындзи, олысь абу. Войвыв Африкаын олысьлӧн шӧркодя 1 кв. км вылӧ воӧ 10‒15 морт, рытыввылын — Конго кывтыд ковтысын — 1 кв. км вылӧ воӧ 25 морт кымын. Абиссинияын 1 кв. км вылӧ воӧ 11 морт кымын. Этнос тэчас боксянь Африкаын олысь йӧз зэв уна сикас. Вужвойтырыс негръяс, бушменъяс, кафръяс да готтентотъяс. Войвылын олӧны арабъяс, берберъяс, туарегъяс да абиссинечьяс.

Африкаын олӧ 150 млн. морт гӧгӧр — став му выв олыссьыс ӧти дасӧд юкӧнысь этшаджык.

Мутасыс Африкалӧн 30 млн. кв. км гӧгӧр; сідзкӧ ӧти квадрата километр вылӧ шӧр лыдӧн воӧ сӧмын 5 морт.

Йӧз. Африкаын олӧ 216 млн. морт. Мутас серти Африка ыджыдджык Европаысь куим пӧв, но пӧшти куим пӧв жӧ и сійӧ ичӧтджык Европаысь йӧз лыд серти. Йӧзлӧн шӧркодь топыдлуныс Африкаын (7 кымын морт 1 кв. км вылӧ) тӧдчымӧн ичӧтджык Европаын либӧ Азияын серти.

Уськӧдӧй тӧд вылӧ: мый сэтшӧм лакколит?

Быд материк вылын куйлӧ уна канму. Кӧнсюрӧ тайӧ канмуясыс ӧти материк вылас дасъясӧн. И куш Австралия материк вылын абу тадзи. Австралия — уникум кодь материк. Тайӧ материк вылас дзик ӧти канму — Австралияса Ӧтув, либӧ дженьыдика Австралия. Мыйла Ӧтув? Тайӧ ӧтулыс квайт штатлӧн, кодъяс пырӧны канму тэчасӧ.