Европа – му юкöнъяс пиысь öтнасöн пöшти дзоньнас сулалö шöркодь вöньын. Европалöн климат торъялö быдсикаслунöн: тöдчана торъялöмъяс эм не сöмын войвыв да лунвыв костын, но и рытыввыв да асыввыв костын.

Гольфстрим
Европа климатлы ыджыд тöдчанлун кутö Гольфстрим, мушар вылын медся ён шоныд ва визув. Гольфстрим вайö Европа вадоръясö тропикса шондiöн шонтöм ва.

Мукöд му юкöнъяс серти Европа абу ыджыд: мувывторйыс сылöн тöкöтьö öти дас витöд юкöн став косiнсьыс. Европа сэтшöм топыда öтлаасьö Азиякöд – вежтасыс мунö неджуджыд Урал кыръясöд, Урал ю пöлöн да Кума-Маныч лажмалöм кузя, – мый сiйöс позьö лыддьыны Евразияса кöджöн; космувывса вежтас Европа да Азия костын оз падмöд на костын волысьöмъяслы. Но век жö Европа – торъя му юкöн; сылöн аслас дорöсъяс, аслыссяма климат, сылöн аслас история сöвмöм.

 Европа озыр юясöн; таын сiйö сетчö сöмын Лунвыв Америкалы. Торъя нин уна юыс Рытыввыв да Войвыв Европаын: Рытыввыв Европаын уна енэжваысла, а Войвыв Европаын сысянь, мый шонтöгыс улын да, ваыс, кодi усьö му вылö, омöля косьмö. Но юяс кузьта серти Европа кольö ёна бöрö мукöд му юкöнъясысь.

 Европа — квайт му юкöнъясысь öти. Куйлö войвыв шарджынйын. Öтув Азиякöд артмöдö му вылас медыджыд континент — Евразия. 

Мувывтор 10,2 млн. км².

1. Кутшӧм олан пунктын ті оланныд?
2. Кӧні уджалӧны бать-мамныд?

Овмӧдчанінсӧ бӧрйигӧн, мортыс важысянь тӧждысьӧма, медым сэні вӧлі тырмымӧн сёян, ва, шоныд да позис дорйысьны быд шогысь да лёкысь.

Войдӧр оланінсӧ лӧсьӧдлісны медсясӧ ю дорӧ, стрӧитчан материал (вӧр-пу, из, сёй) кутанінсянь матӧ, бура чужтан муяс дінӧ да вӧрӧгысь дорйысьны лӧсялан ывлавыв объектъяс бердӧ.

Кыдзи Му вылас артмӧма морт? Кутшӧм видзӧдласъяс та серти эмӧсь миян кадӧ?

Биологъяс чайтӧны, важ морт увйыс вожаліс важ ӧблезяна увтырысь 3−5 млн. во сайын. Кӧнкӧ 30−40 сюрс во сайын артмӧма ӧнія биологияса сикас — вежӧра морт (Homo sapiens).

1. Мыйысь тэчӧма Му гӧгӧрса атмосфера?
2. Висьталӧй, кутшӧм тыртанторъяс Мирса океан ваын медся уна.
3. Кутшӧм неджӧг из сикасъяс тіянлы тӧдсаӧсь? Кыдзи найӧ артмӧны?