Важысянь нин полюс дор му вӧт кодь олӧмнас кыскӧ йӧзӧс асланьыс: видлавны, велӧдны сійӧс. Пемыдыс, кӧдзыдыс да океан вывті мунысь йи слудаяс тойлӧны йӧзӧс тӧдмавны войвыв пыдӧс олӧм, тшӧктӧны тӧдмавны, позьӧ оз корсьны туй Атлантика океансянь Америка (шусьӧ рытыв-вой туй) да Азия (асыв-вой туй) гӧгӧр. Нӧшта унаӧс дзик вой полюсӧдз кыскис: налы сэсь вӧлі окота быдтор тӧдмавны. Колӧ вӧлі велӧдны да тӧдмавны Йи океан, тӧдмавны, мый сы сайын, збыль-ӧ сы сайын восьса саридз эм, кыдзи унаӧн чайтісны.

Мича рӧма енэж важысянь кыскӧ мортӧс ас дінас. Мортлы окота качӧдчывны вывлань, лэбалыштны сэні — пыдӧстӧм сынӧдын — мича лэбачьяс моз. Сы йылысь эм уна мойд, уна мойд кодь висьт. Морт вӧчалӧ мойд бордъяс, лэбалан ковёръяс, карабъяс.

Важысянь нин полюс дор му вӧт кодь олӧмнас кыскӧ йӧзӧс асланьыс: видлавны, велӧдны сійӧс. Пемыдыс, кӧдзыдыс да океан вывті мунысь йи слудаяс тойлӧны йӧзӧс тӧдмавны войвыв пыдӧс олӧм, тшӧктӧны тӧдмавны, позьӧ оз корсьны туй Атлантика океансянь Америка (шусьӧ рытыв-вой туй) да Азия (асыв-вой туй) гӧгӧр. Нӧшта унаӧс дзик вой полюсӧдз кыскис: налы сэсь вӧлі окота быдтор тӧдмавны. Колӧ вӧлі велӧдны да тӧдмавны Йи океан, тӧдмавны, мый сы сайын, збыль-ӧ сы сайын восьса саридз эм, кыдзи унаӧн чайтісны.

Сӧветскӧй власьт дырйи ёна пондісны видлавны-велӧдны саридзьяс, саридз туйяс, мый бурсӧ саридзысь позьӧ босьтны. Тайӧ кадӧ медъёна пондісны видлавны войвыв: Вой Йиа саридз да Кара саридз (Выль му дісянь асыввылын).

Босьтӧй мусярджынъяс карта да сы вылысь петкӧдлӧй став интассӧ, кодъяс йылысь кыланныд тайӧ висьтысь.

Медводдза мугӧгӧртана мунӧмсӧ вӧчис мореплаватель Магеллан. 1519-ӧд вося сора тӧлысьын Магелланлӧн карабъясыс петісны Севилья портысь (Испания) да веськӧдчисны Америка берегъяслань. Сійӧ жӧ вося вӧльгым тӧлысьын Магелланлӧн карабъяс воисны Лунвыв Америка берегъяс дорӧдз да тайӧ берегъяс пӧлӧныс мӧдісны лунвылӧ. Тайӧ сьӧкыд да бурнӧй ветлӧмыс нюжаліс пӧшти во чӧж. 1520 вося йирым тӧлысьын Магелланлӧн карабъяс пырисны виямӧ (проливӧ), коді торйӧдӧ Биа Му діӧс Лунвыв Америкаысь. Тайӧ виямсӧ бӧрынджык вӧлі шуӧма Магеллан нимӧн.

 География уна мукӧд наукаясысь торъялӧ сійӧн, мый сійӧ быдлаын вӧдитчӧ картаӧн (мусерпасӧн). Мусерпас — сійӧ йӧзлӧн ыджыд изобретенньӧ. Мусерпас серти век позьӧ тӧдны, кӧні куйлӧ канмуыс, кутшӧм ин сійӧ босьтӧ, ыджыд-ӧ сійӧ, кутшӧм сэні му веркӧсыс, кутшӧм юяс, тыяс, саридзьяс да с. в. Та вӧсна быд мортлы, коді кӧсйӧ велӧдны география, колӧ велӧдчыны лыддьыны да гӧгӧрвоны мусерпастӧ.