Кык-коймӧд юкӧнсьыс унджык местаыс Австралияын кос, овтӧм кодь климата. Сӧмын асыввылас да войвыв доръясас овлӧны уна зэръяс гожӧмын. Тайӧ лоӧ сы понда, мый гожся кадӧ — ноябр тӧлыссянь апрель тӧлысьӧдз — Австралия материк ёна шоналӧ, да сэтчӧ пытшкас тӧвъяс пӧльтӧны саридзьяссянь. Войвылас пӧльтӧны рытыв-вой муссонъяс, найӧ вайӧны зэв уна ва Малайя архипелагсянь. Асыввылын тӧвъяс пӧльтӧны Лӧнь океансянь.

Ыджда сертиыс Австралия — медся ичӧт му юкӧн, но век жӧ Европа территория серти сійӧ лоӧ 4⁄5 юкӧныс ыджда. Йӧз лыд серти жӧ сійӧ сетчӧ Европалы унапӧв.

Австралия сулалӧ Лунвыв мусярджынйын — ылын мукӧд му юкӧнъясысь. Неуна ичӧтджык войвыв юкӧныс сылӧн — тропик поясын, а ыджыдджыкыс, лунвыв юкӧныс — лунвыв шӧркоддьӧм поясын.

Австралия — абу джуджыд материк, вевдорсяньыс сійӧ вевттьысьӧма горизонт нога либӧ омӧля ньывкӧс пластъясӧн, кодъяс куйлӧны кӧрӧмӧн артмӧм да сэсся киссьӧм важ гӧраяс веркӧсын. Став рытыввыв Австралияыс — кристалл массив, коді вылыссяньыс вевттьысьӧма лыа из да извесьт из слӧйясӧн и вид сертиыс лоӧ ыджыд тшӧтшкӧс вывтас; сӧмын кӧнсюрӧ кайӧны негырысь массивъяс, либӧ паныдасьлӧны сола тыяса гуранъяс.

Австралияӧс аддзӧмаӧсь да восьтӧмаӧсь европеечьяс став мукӧд му юкӧнъяс бӧрын, не кӧ лыддьыны Антарктидаӧс, кодӧс восьтӧмны сёрӧнджык на.

Медвойдӧр му гӧгӧр ветлігтырйи Магеллан (1521-ӧд воӧ) аддзӧма аслас туй вылын Австралиялысь Марианна діяс. Сы бӧрын европаса саридзвуджысьяс аддзӧмны (восьтісны) Выль Гвинея.

Индустрия. Австралияса овмӧсын зэв ыджыд роль ворсӧ промышленносьт, кӧні бура сӧвмӧма став юкӧныс. Австралияын эм унапӧлӧс мупытшса перъянтор, та вӧсна тані котыртчӧма мупытшса озырлун